Błędy techniczne, proceduralne i merytoryczne skłoniły wojewodę do stwierdzenia nieważności uchwały rady powiatu dotyczącej tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych nauczycieli prowadzących zajęcia praktycznej nauki zawodu. Rozstrzygnięcie nadzorcze może stanowić ostrzeżenie dla osób sporządzających projekt uchwał organów samorządowych.

W czerwcu 2023 r. rada jednego z powiatów, działając na podstawie ustawy o samorządzie powiatowym oraz Karty Nauczyciela, podjęła uchwałę w sprawie zmiany uchwały w sprawie zasad rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego, określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli prowadzących kształcenie w formie zaocznej oraz zasad zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć w formie zaocznej i w kształceniu na odległość, określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych, doradców zawodowych, z wyjątkiem nauczycieli zatrudnionych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

W ocenie organu nadzoru uchwała Rady Powiatu obarczona była jednak wadami proceduralnymi, technicznymi i merytorycznymi.

Uwaga pierwsza

Zgodnie z § 1 ww. uchwały: "Zmienia się załącznik nr 2 - w brzmieniu, jak w załączniku nr 2 do niniejszej uchwały.". W przytoczonym przepisie nie została jednak wskazana uchwała, która podlegała nowelizacji - nie wskazano jej numeru, daty podjęcia ani numeru publikatora, w którym została ogłoszona. Zdaniem wojewody stanowiło to  istotne naruszenie § 85 ust. 2 w związku z § 143 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej". Dodatkowo uchwała nowelizująca nie posiadała w ogóle załącznika nr 2, dlatego załącznik nr 2 zmienianej uchwały nie mógł przyjąć brzmienia "jak w załączniku nr 2 do niniejszej uchwały.".

W kontrolowanej uchwale, której przedmiotem była zmiana przepisów zawartych w innej uchwale tego samego organu, nie została sprecyzowana uchwała, której postanowienia ulegają zmianie. Wojewoda, powołując się na zasady demokratycznego państwa prawnego – w tym zasady prawidłowej (przyzwoitej) legislacji stwierdził, że przekroczono pewien poziom niejasności, co może stanowić samoistną przesłankę stwierdzenia ich niezgodności z przyjętymi zasadami legislacyjnymi.

Uwaga druga

W uzasadnieniu do uchwały rady powiatu nie zamieszczono żadnej informacji na temat przebiegu konsultacji projektu przedmiotowej uchwały ze związkami zawodowymi. Tymczasem uchwała podejmowana na podstawie art. 42 ust. 7 Karty Nauczyciela jest aktem prawa miejscowego. Zważywszy na przedmiot jej regulacji, stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, projekt tej uchwały powinien zostać zaopiniowany przez organizacje związkowe, reprezentatywne w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. Zdaniem wojewody, realizacja obowiązku konsultacji powinna znaleźć odzwierciedlenie w treści uzasadnienia do uchwały. 

Uwaga trzecia

Najcięższy kaliber miały jednak uwagi merytoryczne. Stwierdzono bowiem, że przepis załącznika do uchwały rady, zgodnie z którym obowiązkowy tygodniowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych nauczycieli prowadzących zajęcia praktycznej nauki zawodu zatrudnionych w kształceniu w formie zaocznej wynosi 22 godziny tygodniowo, naruszał dyspozycję art. 42 ust. 7 pkt 3 lit. d Karty Nauczyciela.

Przypomniano, że jedną z nowelizacji pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu zostało obniżone z 22 do 20 godzin tygodniowo. Następnie wprowadzono zmianę polegającą na tym, że pensum dydaktyczne nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych (niezależnie od miejsca prowadzenia zajęć) jest określane przez organ prowadzący szkołę lub placówkę, z tym że wymiar tego pensum nie może przekraczać 20 godzin zajęć tygodniowo. Przepis ten, określający górną granicę pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych na 20 godzin zajęć tygodniowo, bez względu na formę kształcenia, pozwala organowi prowadzącemu jedynie na obniżenie ustalonego przez ustawodawcę wymiaru pensum.

Według wojewody również inny artykuł z załącznika – dotyczący długości trwania poszczególnych zajęć – podjęty został z naruszeniem przepisu kompetencyjnego. Przytoczone regulacje przyjęto bowiem z przekroczeniem delegacji, o której mowa w art. 42 ust. 7 pkt 2 i , b i c Karty Nauczyciela, która nie uprawnia organu prowadzącego szkołę lub placówkę do określenia czasu trwania poszczególnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych przez jednostkę systemu oświaty. Tymczasem rada powiatu ustaliła konkretnie, że dla celów obliczania obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych przez godzinę ćwiczeń lub konsultacji należy rozumieć jednostkę 45 minut, przez godzinę zajęć praktycznych – jednostkę 55 minut, a przez godzinę pozostałych zajęć – 60 minut.

W konsekwencji, biorąc to wszystko pod uwagę, organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały rady powiatu.

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Kujawsko-Pomorskiego Nr 74/2023 z dnia 8 sierpnia 2023 r., Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego poz. nr 5070.