Konwent Powiatów Województwa Śląskiego przekazał swoje stanowisko w sprawie pogarszającej się sytuacji finansowej samorządów wpływającej między innymi na poważne trudności w finansowaniu zadań oświatowych w roku 2023, m.in. Premierowi RP Mateuszowi Morawieckiemu, Ministrowi Edukacji i Nauki - Przemysławowi Czarnkowi, Śląskiej Kurator Oświaty - Urszuli Bauer oraz Śląskiemu Związkowi Gmin i Powiatów (pisaliśmy o tym tutaj).

Ministerstwo Edukacji i Nauki (MEiN) w odpowiedzi na wystosowany apel poinformowało, że na bieżąco monitoruje sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego poprzez analizę danych opracowanych na podstawie raportów budżetowych Rb-28S. Ponadto, coroczny podział części oświatowej subwencji ogólnej każdorazowo poprzedzony jest pracami analitycznymi w zakresie możliwości modyfikacji algorytmu tego podziału oraz dostosowania sposobu finansowania oświaty do aktualnych potrzeb jednostek samorządu terytorialnego.

Jak czytamy łączna kwota części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2023 wynosi 64.432.715 tys. zł. Jest ona wyższa w stosunku do kwoty części oświatowej subwencji ogólnej ujętej w ustawie budżetowej z 2022 r. o 11.107.177 tys. zł, tj. o 20,8%. Po uwzględnieniu zmian w trakcie roku budżetowego 2022 – kwota części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2023 jest wyższa o 8.490.377 tys. zł, tj. o 15,2%.

Resort zaznaczył również, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2023 samorządy prowadzące szkoły ponadpodstawowe otrzymały dodatkowe środki finansowe w subwencji oświatowej. Podział subwencji uwzględnia przejście większego rocznika do szkół ponadpodstawowych od września 2023 r.

W rozwiązaniach zastosowano następujące wskaźniki zwiększające dla:

• uczniów czteroletnich liceów ogólnokształcących i liceów sztuk plastycznych – 2,99%;
• uczniów pięcioletnich techników – 10,23%;
• uczniów trzyletnich branżowych szkół I stopnia – 3,71%;
• wychowanków internatów i burs – 2,96% w zakresie uczniów technikum, liceum ogólnokształcącego, branżowej szkoły I stopnia i liceum plastycznych.

Jak czytamy dalej, Ministerstwo Edukacji i Nauki deklaruje pełne wsparcie i gotowość współpracy z samorządami. Ministerstwo zapewniło wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach 0,5% rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej zgodnie z dokumentem „Kryteria podziału rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2023” m.in. na adaptacje dodatkowych pomieszczeń do nauki w szkołach ponadpodstawowych. Ponadto w podziale rezerwy w roku 2023 uwzględniono możliwość zwiększenia części oświatowej subwencji ogólnej z tytułu wzrostu zadań szkolnych i pozaszkolnych. 

Resort poinformował również, że prowadzone są działania zmierzające do udzielenia przez Ministerstwo Finansów jednostkom samorządu terytorialnego dodatkowego wparcia finansowego (w roku ubiegłym samorządy otrzymały z budżetu państwa dodatkowe środki w wysokości 13,7 mld zł).

W związku ze zwiększonymi potrzebami kadrowymi na stanowiskach nauczycieli ze względu na spodziewaną wyższą liczbę uczniów w szkołach ponadpodstawowych, Ministerstwo Edukacji i Nauki podjęło prace nad zmianą przepisów dotyczących możliwości przydzielenia nauczycielom godzin ponadwymiarowych. Przewiduje się, w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, dodanie przepisu umożliwiającego przydzielenie w roku szkolnym 2023/2024 nauczycielowi zatrudnionemu w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia, za zgodą tego nauczyciela, godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust.1 ww. ustawy.

Resort podkreślił, że podjęto także prace w celu wprowadzenia przepisu umożliwiającego tworzenie i funkcjonowania w roku szkolnym 2023/2024 dodatkowych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, podporządkowanych liceom ogólnokształcącym, technikom i branżowym szkołom I stopnia. Planuje się, że do tworzenia tych dodatkowych lokalizacji nie będą miały zastosowania przepisy art. 89 ustawy - Prawo oświatowe.

MEiN informuje, że w odniesieniu do postulatu dotyczącego przemodelowania systemu finansowania zadań oświatowych, w ministerstwie były prowadzone prace analityczne nad wdrożeniem nowego modelu podziału subwencji oświatowej (subwencja w części na oddział). Nowa koncepcja finansowania zakładała naliczenie subwencji w części podstawowej na oddział, a w części na ucznia. Wysokość subwencji oświatowej dla danej jednostki samorządu terytorialnego uzależniona byłaby więc od liczby oddziałów oraz od liczby uczniów w danej jednostce samorządu terytorialnego. Na prośbę jednostek samorządu terytorialnego prace nad rozwiązaniami w zakresie nowego modelu podziału subwencji zostały wstrzymane.

W związku z powyższym Rząd RP wyraża gotowość do rozmów nad zmianami w systemie oświaty w szerokim gronie interesariuszy włączając jednostki samorządu terytorialnego, które są jego niezwykle istotnym elementem.