Czy rada miasta może zwolnić dyrektora przedszkola miejskiego od obowiązku realizacji tygodniowego wymiaru zajęć?
Na powyższe pytanie odpowiedzi udzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z z dnia 31 marca 2021 r. (II SA/Go 82/21). W ocenie Sądu uchwała Rady Miasta w sprawie zwolnienia dyrektora z obowiązku realizacji tygodniowego wymiaru zajęć została podjęta z istotnym naruszeniem prawa. Podstawę prawną zaskarżonej uchwały stanowił art. 42 ust. 7 pkt 2 Karty Nauczyciela (KN), zgodnie z którym organ prowadzący szkołę lub placówkę określa zasady udzielania i rozmiar obniżek, o których mowa w ust. 6, oraz przyznaje zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć, o których mowa w ust. 3. Na podstawie art. 42 ust. 6 KN dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi, który obowiązki kierownicze pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, obniża się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć w zależności od wielkości i typu szkoły oraz warunków pracy lub zwalnia się ich od obowiązku realizacji zajęć, o których mowa w ust. 3. Natomiast przepis art. 42 ust. 3 KN odnosi się do tygodniowego, obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz.
W pierwszej kolejności Sąd wskazał, że z powołanych wyżej przepisów art. 42 ust. 7 pkt 2 KN art. 42 ust. 6 KN nie wynika, aby rada jako organ prowadzący szkołę lub placówkę uprawniona była do przyznawania indywidualnych zwolnień od obowiązku realizacji zajęć. Jak zauważył Sąd art. 42 ust. 7 pkt 2 KN określa jedynie, który podmiot jest uprawniony do przyznania zwolnienia.
Zdaniem Sądu zasadnie zwrócił uwagę Wojewoda, że również w przypadku zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 3 KN, organ powinien mieć na uwadze przesłanki wskazane w art. 42 ust. 6 KN, tj. wielkość i typ szkoły oraz warunki pracy. Odmienne stanowisko prowadziłoby zdaniem Sądu do wniosku, że zwolnienie dyrektora (wicedyrektora lub nauczyciela pełniącego obowiązki kierownicze) konkretnej placówki od obowiązku realizacji zajęć (art. 42 ust. 3 KN) - w przeciwieństwie do obniżenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin - mogłoby nastąpić de facto w każdej sytuacji. W efekcie przyznanie takiego zwolnienia miałoby charakter arbitralny, dowolny. W ocenie Sądu powołanie się w uzasadnieniu uchwały na problemy zdrowotne osoby sprawującej funkcję dyrektora i częstą zmianę przepisów prawa powodującą zwiększenie obowiązków dyrektora nie oznacza, że Rada Miejska uwzględniła przesłanki określone w art. 42 ust. 6 KN.
W orzecznictwie trafnie zwrócono również uwagę, że przyznanie zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć dyrektorowi konkretnej placówki narusza zasadę równości. Mogłoby bowiem - jak zauważył Sąd - dojść do sytuacji, w której pomimo tożsamych warunków pracy, wielkości i typu szkoły w odniesieniu do kilku placówek, ze zwolnienia korzystałby wyłącznie dyrektor jednej z nich. W związku z tym, WSA wskazał, że organ winien określić warunki zwolnienia jednakowe dla osób określonych w art. 42 ust. 6 KN, we wszystkich placówkach spełniających określone kryteria (przy uwzględnieniu wyżej wskazanych przesłanek ustawowych), dla którego organem prowadzącym jest gmina. Taki zaś akt - jako zawierający normy o charakterze abstrakcyjnym i generalnym - stanowi akt prawa miejscowego.
Z uwagi na powyższe Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim stwierdził, że organ prowadzący nie posiada kompetencji do indywidualnego zwolnienia dyrektora (wskazanego z imienia i nazwiska) konkretnej placówki od obowiązku realizacji tygodniowego wymiaru zajęć, co miało miejsce wstanie faktycznym rozpatrywanym przez Sąd.
Źródło: CBOSA, orzeczenie nieprawomocne
