W ubiegłym roku sporo żłobków zdecydowało, aby dzieciom, które są zaszczepione przyznawać dodatkowe punkty w rekrutacji do żłobków. Samorządowcy decydują się coraz częściej na premiowanie zaszczepionych maluchów. Jak wiadomo, miejsca w żłobkach, szczególnie tych publicznych, są dobrem deficytowym, więc kilka dodatkowych punktów za szczepienie może przeważyć szalę na korzyść dziecka zaszczepionego.
Na kanwie wskazanego problemu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 23 września 2019 r., sygn. II SA/Ol 493/19 orzekł, że przyznawanie przez radnych dodatkowych punktów w dostępie do żłobków zaszczepionym dzieciom, jest zgodne z prawem.
Teraz sprawą zajął się Rzecznik Praw Obywatelskich, do którego, z prośbą o interwencję, zgłosili się obywatele, którzy zwracają uwagę, że samorządy wprowadzające takie kryterium premiowania nie uwzględniają sytuacji, w których niepoddanie dziecka obowiązkowemu szczepieniu jest spowodowane zaniedbaniem lekarza. Wnioskodawcy wskazywali, że w praktyce zdarzają się przypadki, w których lekarze nie wykluczają przeciwwskazań do szczepienia i nie wystawiają zaświadczenia o przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym. W tego typu przypadkach cel wprowadzania wskazanego kryterium rekrutacyjnego, jakim jest mobilizowanie rodziców do poddawania dzieci szczepieniom, nie jest realizowany.
Rzecznik zwrócił się do Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie. Pismo trafiło też do wiadomości Ministra Zdrowia.
Rzecznik wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych zaczyna utrwalać się pogląd, zgodnie z którym wprowadzenie oświadczenia o poddaniu dziecka obowiązkowym szczepieniom, jako kryterium dostępu do publicznego przedszkola lub żłobka, nie jest dyskryminujące dla dzieci, których rodzice nie złożyli stosownego oświadczenia. Sądy wskazują również, że nie jest takie wymaganie bezpodstawnym nierównym traktowaniem podmiotów podobnych, gdyż wszyscy są równi wobec prawa również w sferze obowiązków ustawowych -w tym wypadku poddawania się szczepieniom ochronnym.
Obowiązek poddania się osób przebywających na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Programu Szczepień Ochronnych wynika wprost z przepisów (art. 5 ust. 1 pkt 1b i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).
W ocenie Rzecznika rozwiązania prawne przyczyniające się do mobilizowania rodziców do poddawania dzieci obowiązkowym szczepieniom zasługują na aprobatę. Rozwiązania takie muszą być jednak zgodne z konstytucyjnym standardami ochrony praw i wolności. Niewątpliwie, zgodnie z treścią art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, zasadne byłoby więc uregulowanie wskazanych kwestii na poziomie ustawowym. W tej chwili sytuacja jest zróżnicowana na terenie kraju i niejednoznaczna.
Źródło: RPO
