Ten serwis używa cookies i podobnych technologii, brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to.

Brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to. Więcej »

Zrozumiałem

Jak skuteczniej organizować doskonalenie nauczycieli?

Jak skuteczniej organizować doskonalenie nauczycieli? fotolia.pl

Nauczyciel powinien pogłębiać swoją wiedzę ogólną i zawodową, korzystając z prawa pierwszeństwa do uczestnictwa we wszelkich formach doskonalenia zawodowego na najwyższym poziomie (Ustawa Karta Nauczyciela, Art. 12 ust. 3). Powiat i gmina mogą zakładać i prowadzić w ramach zadań własnych publiczne placówki doskonalenia nauczycieli (Ustawa o systemie oświaty, Art. 5, pkt. 6a). W budżetach organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli z uwzględnieniem doradztwa metodycznego – w wysokości 1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. Środki, o których mowa, mogą być również przeznaczone, w wysokości nie większej niż 20%, na dofinansowanie kosztów obniżenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych nauczycielom dyplomowanym, którym powierzono za- dania doradcy metodycznego. (Ustawa Karta Nauczyciela, Art. 78).

Doskonalenie zawodowe nauczycieli prowadzą nauczyciele, którym powierzono zadania doradców metodycznych (Ustawa o systemie oświaty, Art. 77a, ust. 2). Przepisy wykonawcze dotyczące doradców metodycznych znajdują się w rozporządzeniu MEN w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli (tekst jednolity z 28 kwietnia 2014). Powołanie doradcy musi być uzgodnione z wojewódzkim ośrodkiem metodycznym.

Ustawodawca określa limit (0,2%) na finansowanie w ramach funduszu wynagrodzeń powierzenia nauczycielom dyplomowanym zadań doradcy metodycznego. Na sfinansowanie z tych środków powierzenia obowiązków 3 dorad com (zakładając, że suma zniżek godzin = 1 etat nauczyciela dyplomowanego) potrzeba co najmniej 500 etatów; inaczej 1 doradca przypada na co najmniej 167 nauczycieli. Jeśli dodatkowo założyć, że chodzi tu o nauczycieli jednego przedmiotu (np. matematyki), w jednym typie szkół (np. gimnazjum); to widać, że samodzielnie doradców mogą z tych środków utrzymać tylko duże gminy. Na przykład, zastosowanie tego limitu w krakowskich szkołach podstawowych i gimnazjach pozwala na zatrudnienie ok. 26 doradców. Koszty utrzymania doradców obejmują też dodatki funkcyjne i koszty organizacyjne. Partnerstwa JST dla utrzymania zespołu doradców są rzadkie.
Podejmowane są próby szukania nowych rozwiązań. Przykładem może być projekt „Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół i przedszkoli w powiecie gorlickim”. Projekt ma poprawić jakość funkcjonowania doskonalenia nauczycieli w Powiecie Gorlickim poprzez wdrożenie kompleksowych planów wspomagania dla 6 przedszkoli i 66 szkół (45 szkół podstawowych, 12 gimnazjów, 4 liceów ogólnokształcących i 5 techników) w latach szkolnych 2013/14 oraz 2014/15. Do projektu zgłoszono 1141 nauczycieli. W ramach projektu budowane są i realizowane roczne plany wspomagania – od diagnozy potrzeb, poprzez planowanie i realizację konkretnych działań (np. warsztaty, konsultacje, wykłady) – aż po pomoc nauczycielom we wprowadzaniu zmiany i ewaluację całego procesu. Istotnym elementem projektu są sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli (doskonaleniewsieci.pl). Podobny projekt uruchomiono w powiecie zawierciańskim.

W diagnozie dla Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 czytamy, że jakość nauczania w dużym stopniu zależy od jakości pracy nauczycieli. Nauczyciele w Polsce cechują się bardzo wysokim poziomem posiadanych kwalifikacji formalnych – 97% z nich posiada wyższe wykształcenie. Analizując rozwój kwalifikacji nauczycieli należy zauważyć, że oferta kierowanych do nich szkoleń jest bardzo szeroka. Dla większości z nich nie funkcjonuje jednak system kontroli ich jakości czy efektywności. Według danych z Systemu Informacji Oświatowej, ze zorganizowanych form rozwoju zawodowego korzysta jedynie 12% nauczycieli. Na mniej popularne są te formy rozwoju zawodowego, które są wskazywane w literaturze jako najbardziej efektywne np. udział w sieciach współpracy nauczycieli czy korzystanie z mentoringu lub coachingu.

W diagnozie dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014-2020 podkreśla się, że szkoły powinny zapewnić nauczycielom możliwość podnoszenie wiedzy i umiejętności tak, by nadążała za wymogami i oczekiwaniami rynku i pracodawców. Uwzględniając zapotrzebowanie lokalnych i regionalnych rynków pracy w RPO WM zostanie położony nacisk na doradztwo edukacyjne, rozwój kompetencji kluczowych, a także w obrębie szkolnictwa zawodowego na współpracę szkół z pracodawcami i szkołami wyższymi – także w celu zachęcania młodzieży do kontynuowania nauki na studiach wyższych.

Naturalne wydaje się partnerstwo wszystkich JST w obszarze funkcjonalnym czy powiecie dla sfinansowania zespołu doradców metodycznych z wszystkich kluczowych przedmiotów. Nowy impuls dla takiego partnerstwa może pochodzić z doświadczeń projektów typu „Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół i przedszkoli w powiecie gorlickim”, z przyjęcia dodatkowych założeń dotyczących rekrutacji doradców, powiązania ich pracy z lokalnymi centrami metodycznymi (zob. model sieci centrów kształcenia ustawicznego w OF), z wzorcowymi pracowniami przedmiotowymi.
Zespół doradców metodycznych powinien się rekrutować spośród lokalnych liderów przedmiotowych, z autorytetem, zaangażowanych, otwartych na stosowanie nowych technologii w nauczaniu swojego przedmiotu. Liderzy przedmiotowi (rozproszeni w miarę możliwości we wszystkich JST) powinni dysponować dobrze wyposażoną wzorcową pracownią przedmiotową, stanowiącą bazę lokalnego centrum metodycznego. Istotne jest stworzenie warunków do prowadzenia zamówionych lekcji, organizowania spotkań nauczycieli danego przedmiotu,  animowania i moderowania sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli danego przedmiotu w obszarze funkcjonalnym. Praca doradcy metodycznego powinna być finansowo doceniana, powinna być odczuwana jako istotny awans (pozycja lidera grupy nauczycieli danego przedmiotu w obszarze funkcjonalnym). W proponowanym modelu gminy (nie tylko powiat) stają się podmiotami systemu doskonalenia nauczycieli, wnosząc do niego swoich liderów i dobrze wyposażone pracownie przedmiotowe. Proponowany system doskonalenia można powiązać z siecią centrów kształcenia ustawicznego w obszarze funkcjonalnym, z ofertą kursów dla nauczycieli „uszytych na miarę”, odpowiadających na lokalne potrzeby, nawiązujących do lokalnego kontekstu, lokalnych doświadczeń (trudno o takie kursy w systemie wojewódzkich ośrodków doskonalenia nauczycieli).
Cel partnerstwa JST:

  • kreowanie lokalnych liderów przedmiotowych z siecią lokalnych centrów metodycznych (wzorcowych pracowni metodycznych),
  • upodmiotowienie wszystkich partnerów wnoszących do systemu swój wkład (liderzy, centra),
  • wiązanie doskonalenia nauczycieli z siecią centrów kształcenia ustawicznego we wszystkich JST.

Źródło: Model formalno-organizacyjny usprawnienia usług publicznych świadczonych przez jednostki samorządu terytorialnego w dziedzinie oświaty opracowany w ramach projektu  Kompetentny Urząd, Zadowoleni Mieszkańcy. Integracja działań JST dla poprawienia dostępności, jakości i efektywności świadczeń lokalnych usług publicznych współfinansowany ze środków UE.

Sob., 12 Wrz. 2015 0 Komentarzy Dodane przez: Barbara Łączna