Prezentujemy ciekawy wyrok WSA w Białymstoku, w którym sąd podjął się próby zdefiniowania obu pojęć.
Ani pojęcia wiaty, ani pojęcia altany nie zdefiniowano w szeroko rozumianym prawie budowlanym i dla wyznaczenia zakresu tych pojęć koniecznym było sięgnięcie do ich rozumienia potocznego (definicji przyjętej w języku codziennym) oraz prawniczego, przy uwzględnieniu formy, funkcji oraz gabarytów podlegających kwalifikacji obiektów.
Za altanę uznaje się powszechnie budowlę lub budynek w ogrodzie, zazwyczaj lekkiej konstrukcji, służący do wypoczynku i ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, a więc niewielki pawilon ogrodowy o lekkiej konstrukcji i ażurowych ścianach, niezwiązany trwale z gruntem, przeznaczony do wypoczynku oraz osłony przed słońcem i deszczem. Dostępne słowniki definiują altanę jako niewielką budowlę ogrodową, zwykle drewnianą, o ażurowych ścianach, często ozdobną, mającą za zadanie zapewnić miejsce spotkań i odpoczynku, a także lekki, przewiewny budynek w ogrodach, obsadzony zwykle roślinami pnącymi, osłaniający przed deszczem i słońcem (np. Internetowy Słownik Języka Polskiego na stronie www.sjp.pwn.pl, a także definicja ze strony wikipedia.pl oraz w orzecznictwie zamiast wielu vide IV SA/Wa 392/19, II OSK 1875/12, II OSK 2428/15, orzeczenia.nsa.gov.pl).
Z kolei wiatę definiuje się jako budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, co wyklucza uznanie jej za obiekt małej architektury. Jej podstawowymi cechami są posiadanie fundamentów, dachu, nieposiadanie ścian oraz posadowienie na słupach (tak np. w wyroku w sprawie II OSK 1481/14). Słupy stanowią podstawowy element konstrukcyjny wiążący tę budowlę trwale z gruntem i mocujący dach. Wiata pozbawiona jest też większości lub wszystkich przegród budowlanych zewnętrznych. Od altany odróżnia wiatę przede wszystkim jej konstrukcja i wygląd, bowiem wiata stanowi jedynie dach wsparty na słupach. Nie można jej przypisać cech budynku, dlatego traktuje się ją jako budowlę.
Zarówno wiata jak i altana mogą chronić przed czynnikami atmosferycznymi, obie mogą być posadowione w ogrodzie, obie też mogą być miejscem odpoczynku i rekreacji (np. wiata na ognisko). Wiatę od altany nie tyle więc odróżnia pełniona funkcja (choć także), co konstrukcja obiektu. Altanę stanowi zazwyczaj samodzielny i wolnostojący, niewielki budyneczek (utożsamiany z domkiem letniskowym), w lekkiej zabudowie, posiadający ściany (pełne lub sięgające do pewnej wysokości), często ażurowe. Natomiast cech budynku nie sposób przypisywać wiacie, zwłaszcza z powodu braku wydzielenia z przestrzeni ścianami (przegrodami). Innymi słowy, wiacie jest bliżej do budowli, altanie jest bliżej do budynku.
Wyrok WSA w Białymstoku z 26 sierpnia 2021 r. sygn. II SA/Bk 413/21.
Źródło: CBOSA
