Rada gminy nie może wprowadzić do regulaminu korzystania z toalety publicznej sankcji za uszkodzenia urządzeń – uznał wojewoda zachodniopomorski.
W lipcu 2023 r. jedna z rad miejskich podjęła uchwałę w sprawie ustalenia opłaty oraz regulaminu korzystania z toalety publicznej. W załączniku do przedmiotowej uchwały znalazł się punkt o treści „Za uszkodzenie urządzeń i innych przedmiotów oraz elementów toalety odpowiada korzystający z toalety”.
Zapis ten podważył wojewoda zachodniopomorski podczas badania legalności aktu. Jak podkreślił, organy gminy, wydając akt prawa miejscowego, powinny uwzględniać ramy wyznaczonego upoważnienia ustawowego do jego wydania, natomiast każde ich przekroczenie kwalifikować należy jako istotne naruszenie prawa. Realizując więc kompetencję wypływającą z przepisu delegacyjnego, rada gminy nie powinna powtarzać zapisów znajdujących się w aktach hierarchicznie wyżej usytuowanych, a tym bardziej dokonywać ich modyfikacji.
W art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym przyznano radzie gminy uprawnienie do określenia zasad i trybu korzystania z obiektów użyteczności publicznej. Użyty we wspomnianym przepisie zwrot: „zasady i tryb korzystania” zawiera kompetencję do formułowania norm i zasad prawidłowego postępowania oraz ustalania reguł zachowania się, które mają obowiązywać na terenie obiektów użyteczności publicznej. Według wojewody w ramach tak sformułowanego upoważnienia nie mieści się wobec tego przedmiotowe postanowienie regulaminu. Po pierwsze, zdaniem organu nadzoru, unormowanie to nie odnosi się do sposobu postępowania osób korzystających z toalety publicznej. Dodatkowo, nawiązuje ono do problematyki odpowiedzialności odszkodowawczej, uregulowanej przede wszystkim w Kodeksie cywilnym.
„W ocenie organu nadzoru, normatywnie zbędne jest powtarzanie w aktach prawa miejscowego norm przyjętych w ramach obowiązujących już regulacji ustawowych. Ponadto, cyt. przepis regulaminu uchwalonego przez Radę Miejską nie uwzględnia pewnych rozwiązań przyjętych w Kodeksie cywilnym, w szczególności zaś zasady miarkowania wysokości odszkodowania (art. 440 Kc) oraz odpowiedzialności przewidzianej normą art. 434 Kc. Nie można także pominąć okoliczności, że o odpowiedzialności odszkodowawczej – w każdym przypadku wyrządzenia szkody – będzie ostatecznie decydował sąd powszechny, zarówno z punktu widzenia podmiotowego (kto ponosi odpowiedzialność), jak i w aspekcie przedmiotowym (na jakich zasadach i w jakiej wysokości). Dlatego też, rozstrzyganie o kwestii odpowiedzialności materialnej bądź jej braku w oderwaniu od konkretnego stanu faktycznego może wręcz prowadzić do sprzeczności postanowienia badanej uchwały z wyżej usytuowanymi w hierarchii źródeł prawa przepisami Kodeksu cywilnego, co należy ocenić jako istotne naruszenie, dokonane przy wydawaniu aktu prawa miejscowego” – można przeczytać w uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego.
W konsekwencji, wojewoda stwierdził nieważność tego konkretnego punktu załącznika do uchwały rady miejskiej.
Rozstrzygnięcie nadzorcze nr P-1.4131.280.2023.AA Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 3 sierpnia 2023 r. można znaleźć w Dzienniku Urzędowym Województwa Zachodniopomorskiego pod pozycją nr 4365.
