Ponad dwa lata pandemii COVID-19, następnie wojna i związany z nią kryzys migracyjny. Do tego wyzwania praktycznie w każdej kluczowej dziedzinie. Czy te okoliczności wymagają nowego sposobu kształcenia dla samorządowców? Zapytaliśmy dr. hab. Mariusza Szyrskiego, prof. UKSW, z Katedry Prawa Administracyjnego i Samorządu Terytorialnego WPIA UKSW.
Przed samorządami stoi dziś naprawdę wiele wyzwań. I to w kluczowych dziedzinach, takich jak zdrowie, edukacja czy system finansów. Czy to wymaga również nowego sposobu kształcenia dla samorządowców?
Zdecydowanie tak. Uważam, że program nauczania – właściwie na wszystkich szczeblach edukacji – w tym także w ramach szkolnictwa wyższego, powinien być stale monitorowany i dopasowywany do potrzeb rynku. Słuchacz lub student kończąc dany kierunek powinien być „wyposażony” w taką wiedzę, która w przyszłości będzie mogła przydać się nie tylko do rozwiązywania problemów teoretycznych, ale także i praktycznych. Pracownicy samorządowi mają możliwość pracy w szczególnym obszarze – samorząd terytorialny to bowiem najbliższa mieszkańcowi struktura administracji publicznej. Każdy pracownik administracji samorządowej powinien więc doskonale orientować się w nowych trendach oraz zjawiskach społecznych. Taką wiedzę dają między innymi specjalistyczne kursy, szkolenia, czy właśnie kierunki studiów. Uważam, że samorozwój zawodowy jest tutaj kluczowy.
Jak oceniłby Pan kondycję samorządów po kilku latach pandemii, licznych zmianach legislacyjnych i w dobie kryzysu migracyjnego?
Niewątpliwie samorząd terytorialny wychodzi po tych trudnych latach niesamowicie wzmocniony. W szczególności po okresie pandemii COVID-19 widzimy jak ogromne znaczenie odegrały powiaty w strukturze zarządzania kryzysowego. Gdy zaczęliśmy dostrzegać schyłek pandemii na horyzoncie pojawiły się nowe problemy i kryzysy. Obecnie samorządy miejskie borykają się na przykład z masowym napływem ludności, co ma związek z tzw. kryzysem migracyjnym. A przecież o wszystkich trzeba należycie zadbać i zabezpieczyć podstawowe potrzeby bytowe. Uważam, że samorząd terytorialny znakomicie zdaje egzamin w tych trudnych czasach. Wracając jeszcze do kwestii kształcenia samorządowców, a mając na uwadze wskazane wyżej wyzwania, obszar kształcenia jawi się jako bardzo istotny. W dzisiejszych czasach bardzo ważną rolę odgrywa bowiem zarządzenie informacją i doskonała orientacja w tym, co jest prawdziwą informacją, a co stanowi tzw. akt dezinformacji. Wysoki poziom wykształcenia samorządowców może stanowić swego rodzaju „tarczę ochronną” przed niebezpiecznymi działaniami dezinformacyjnym.
Na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie działają studia przeznaczone dla osób chcących wiązać swoją przyszłość z samorządem. Co wyróżnia ten kierunek nauczania?
Tak, na naszym Uniwersytecie od lat funkcjonuje kierunek Administracja. Kierunek ten prowadzony jest na dwóch stopniach – są to studia pierwszego oraz drugiego stopnia. Studia zaplanowane są w ten sposób, że podczas pierwszego stopnia (3 lata) student poznaje zasady związane z funkcjonowaniem demokratycznego państwa prawnego, w tym przede wszystkim poznaje struktury administracji publicznej. Podczas studiów drugiego stopnia (2 lata) student poszerza swoją wiedzę w wybranych obszarach. Unikalnym elementem w skali całego kraju jest możliwość kształcenia się w ramach ścieżki e-administracja, która daje przede wszystkim praktyczną możliwość poznania systemów teleinformatycznych i baz danych, z których następnie można korzystać w pracy zawodowej. Drugim takim obszarem jest cyberbezpieczeństwo. Bardzo istotnym elementem jest także to, że podczas studiów na kierunku Administracja kładziemy duży nacisk na wykształcenie umiejętności o charakterze prawniczym. Student nie tylko poznaje zasady związane z funkcjonowaniem administracji publicznej, ale także zostaje merytorycznie przygotowany do sporządzania aktów administracyjnych, opinii, czy innych dokumentów o charakterze prawnym. Podczas pozytywnej kontroli ze strony Polskiej Komisji Akredytacyjnej w ubiegłym roku – zwrócono uwagę przede wszystkim na bardzo wysokie kwalifikacje kadry prowadzącej zajęcia dydaktyczne w ramach tego kierunku, a także na możliwości jakie wiążą się z odbywaniem praktyk zawodowych. Wśród kadry mamy osoby, które są ekspertami z zakresu samorządu terytorialnego oraz administracji publicznej. Istotnym elementem jest także kształcenie w obszarze wiedzy o prawie europejskim.
Jakie kryteria będzie trzeba spełnić, by móc uczestniczyć w tych studiach?
Zasady kwalifikacji na studia zostały szczegółowo opisane na stronie Uniwersytetu pod linkiem: https://rekrutacja.uksw.edu.pl/. Tegoroczna rekrutacja na studia na UKSW rozpocznie się w systemie Internetowej Rejestracji Kandydatów (IRK) już 7 czerwca o godz. 12.00. Warto dodać, że na studia w trybie niestacjonarnym – co może być szczególnie istotne dla pracowników samorządowych – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń, aż do wyczerpania limitu miejsc.
Czy przewidziane są również zajęcia praktyczne?
Jak już wskazałem wcześniej, jednym z elementów kształcenia w ramach kierunku Administracja jest także kształcenie praktyczne. Kształcenie to polega na odbywaniu praktyk zawodowych w ramach studiów. Studenci mają możliwość między innymi praktykowania w urzędach różnych szczebli, a także w firmach prywatnych, które zawarły z Uczelnią umowę o partnerstwie. Osoby prowadzące zajęcia na kierunku Administracja zachęcają naszych studentów do udziału w licznych kołach naukowych oraz do aktywności pozauniwersyteckiej. Jednym z takich obszarów jest współpraca z Naczelnym Sądem Administracyjnym, w ramach której nasi seminarzyści mają możliwość przygotowywania się do egzaminów dyplomowych współpracując naukowo z kadrą tego właśnie Sądu.
Co po zajęciach wyniosą ich uczestnicy?
Truizmem byłoby stwierdzić, że tym podstawowym elementem jest wiedza. Jednak rzeczywiście tak jest. Każdy student kończąc kierunek Administracja na UKSW w Warszawie otrzymuje wielostronne przygotowanie do zawodu – przede wszystkim w strukturach administracji publicznej, ale nie tylko. Studia te mogą być bardzo przydatne dla pracowników samorządowych przede wszystkim z uwagi na to, że z jednej strony wykształcają silne poczucie roli samorządu terytorialnego w demokratycznym państwie prawnym, z drugiej zaś strony pokazują przyszłe trendy, z którymi niebawem będzie musiała zmierzyć się polska i europejska administracja publiczna. Gwarantem takiego wykształcenia jest wysoki poziom naukowy kadry dydaktycznej, w tym w wielu przypadkach praktyczna znajomość tego obszaru. Wielu naszych wykładowców to czynni pracownicy administracji publicznej, sądów oraz innych istotnych dla tego obszaru podmiotów. Studia z zakresu administracji dają możliwość poszerzenia horyzontów w zakresie nowych wyzwań, które stoją przed administracją publiczną – jak na przykład e-administracja lub cyberbezpieczeństwo.
