Dostosowywanie lokali wyborczych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami stanowi istotną gwarancję zasady powszechności wyborów oraz element demokratyzacji prawa wyborczego. Pracownicy biura Rzecznika Praw Obywatelskich przeprowadzili kontrolę w 143 lokalach wyborczych oznaczonych jako lokale dostosowane. Z kontroli wynika, że pomimo ponad dziesięciu lat obowiązywania przepisów dotyczących szczegółowych wymogów dostępności, problemy z ich faktycznym przestrzeganiem przy organizacji głosowania nadal występują.
Ponad trzy czwarte spośród skontrolowanych lokali nie spełniało co najmniej jednego wymogu (76%), prawie 40% co najmniej trzech, a co czwarty co najmniej 4 wymogów dostępności. Przeprowadzona kontrola potwierdziła ponownie potrzebę uzupełnienia regulacji dostępności o kwestie dostępności otoczenia lokali wyborczych, co nie jest obecnie w ogóle ujęte w przepisach. W kilku przypadkach kontrolujący wskazali przy tym, że nie było możliwe samodzielne skorzystanie z urządzenia zapewniającego dostępność lokalu, takich jak winda lub specjalna rampa.
W ramach przeprowadzonej kontroli uwzględniono także problemy, które nie mają odzwierciedlenia w oficjalnych wymogach określonych w przepisach prawa, przede wszystkim przeszkody w otoczeniu lokalu wyborczego. Problemy takie odnotowano w przypadku 54% skontrolowanych lokali wyborczych.
Wyniki kontroli wskazują na konieczność uzupełnienia obowiązujących przepisów prawa oraz ich zredagowanie w sposób bardziej przystępny i jasny dla osób, które nie posiadają szczegółowej wiedzy w zakresie standardów dostępności. Częściowo problem ze spełnieniem wymogów dostępności lokali wyborczych wynika bowiem z lakoniczności lub niejednoznaczności przepisów rozporządzenia, które reguluje te kwestie.
Z obserwacji wynika ponadto, że w wielu przypadkach członkowie komisji wyborczych w lokalach, które podlegały kontroli, nie znali określonych w przepisach prawa szczegółowych wymogów dotyczących dostępności lokali dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Wydaje się, że przygotowanie członków obwodowych komisji wyborczych w zakresie tych standardów może nie być wystarczające, zaś szkolenia członków komisji wyborczych w małym stopniu uwzględniają te kwestie.
Źródło: RPO
