W czwartej części "Słowniczka wyborczego" omówiono zagadnienia związane z referendum.
Referendum ogólnokrajowe zarządzone na 15 października 2023 r. zostanie przeprowadzone na podstawie tych samych spisów wyborców co wybory do Sejmu i do Senatu RP. Wyborca zostanie postawiony przed odpowiedzią „TAK” lub „NIE” na następujące pytania:
- Czy popierasz wyprzedaż majątku państwowego podmiotom zagranicznym, prowadzącą do utraty kontroli Polek i Polaków nad strategicznymi sektorami gospodarki?
- Czy popierasz podniesienie wieku emerytalnego, w tym przywrócenie podwyższonego do 67 lat wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn?
- Czy popierasz likwidację bariery na granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi?
- Czy popierasz przyjęcie tysięcy nielegalnych imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki, zgodnie z przymusowym mechanizmem relokacji narzucanym przez biurokrację europejską?
Głosowanie przeprowadza się w tych samych obwodach głosowania, a więc w tych samych lokalach wyborczych i przy użyciu tej samej urny wyborczej, do której wrzucane są zarówno karty do głosowania w wyborach do Sejmu RP, karty do głosowania w wyborach do Senatu RP, jak i karty do głosowania w referendum ogólnokrajowym oraz, czego wprost nie wskazano w wyjaśnieniach Państwowej Komisji Wyborczej, z zastosowaniem tych samych list wyborców i jednego miejsca na podpis wyborcy, który zgłasza się w celu zagłosowania.
Udział w referendum ogólnokrajowym może wziąć obywatel polski, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, przy czym nie mają prawa udziału w referendum osoby pozbawione praw publicznych lub ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym oraz osoby pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu. Osoby, którym przysługuje prawo udziału w referendum, wpisuje się do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum.
Prawo wyborcy w referendum to:
- głosowanie osobiste lub przez pełnomocnika - zasadą jest, że w referendum można głosować tylko osobiście, jednakże w przypadku przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w tym samym dniu,
w którym odbywają się wybory parlamentarne, pełnomocnictwo do głosowania w wyborach do Sejmu i Senatu RP automatycznie dotyczy również głosowania w referendum; - odpowiedni sposób zaoferowania wyborcy kart do głosowania - zaoferowanie przez komisję karty referendalnej łącznie z kartami wyborczymi powinno odbyć się jednocześnie z zapytaniem, czy wyborca odmawia przyjęcia lub nie przyjmuje którejś z kart do głosowania;
- odmowa pobrania karty do głosowania w referendum lub dowolnej karty do głosowania w wyborach parlamentarnych - wyborca może odmówić pobrania karty do głosowania w referendum,
a komisja ten fakt ma obowiązek odnotować w spisie wyborców, wpisując „bez referendum” (wyborca nie może spotkać się z odmową sporządzenia adnotacji). Odnotowaniu podlega również decyzja wyborcy
o nieuczestniczeniu
w wyborach parlamentarnych. Odpowiednia adnotacja powinna być przy tym sporządzona w obecności wyborcy, bezpośrednio po odebraniu przez niego kart do głosowania, w którym zdecydował się wziąć udział; - wniesienie protestu przeciwko ważności referendum - wyborcy przysługuje prawo do wniesienia protestu przeciwko uznaniu ważności referendum, ze względu na: zarzut dopuszczenia się przestępstwa przeciwko referendum lub naruszenia zasad dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyniku referendum. Wniesienie protestu przysługuje osobie, której nazwisko, na dzień głosowania, było wskazane w spisie osób uprawnionych do udziału w referendum w danym obwodzie;
- inicjatywa referendalna - wyborcy przysługuje inicjatywa o poddaniu określonej sprawy pod referendum – wówczas obywatelski wniosek o przeprowadzenie referendum potrzebuje uzyskać poparcie co najmniej 500.000 osób mających prawo udziału w referendum, a następnie jest on rozpatrywany przez Sejm RP. Referendum z inicjatywy obywateli nie może dotyczyć jedynie kwestii wydatków i dochodów,
w szczególności podatków oraz innych danin publicznych, obronności państwa oraz amnestii.
Z pełną treścią czwartej części "Słowniczka wyborczego" można zapoznać się tutaj
