Kolegium RIO: przekroczenia zakresu upoważnienia ustawowego czy brak precyzji w stanowionych przepisach, to istotne naruszenia prawa. Mniej istotne są natomiast uchybienia takie, jak nieokreślenie zakresu danych, których określenie stanowi nie tyle obowiązek, co powinność organu.
Kolegium Regionalnej Izby Rachunkowej w Poznaniu wydało rozstrzygnięcie nadzorcze w przedmiocie uchwały w sprawie trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych placówek oświatowych, dla których dana jednostka samorządu terytorialnego jest organem rejestrującym. Przedstawione uzasadnienie rozstrzygnięcia pokazuje, jakiego rodzaju naruszenia skutkują stwierdzeniem nieważności części danego aktu, a które - choć nadal są naruszeniami - nie są na tyle istotne, by z ich powodu sięgać po tak daleko idące środki.
Jak wynika z treści rozstrzygnięcia, upoważnienie ustawowe, na którym opierają się uchwały tego typu, znajduje się w art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Przepis ten nakazuje ustalenie m.in. trybu udzielania i rozliczania wskazanych tam dotacji, trybu przeprowadzania kontroli, zakresu danych zawartych we wniosku o udzielenie dotacji oraz rozliczeniu jej wykonania. Jak wynika nie tylko z tego przepisu, lecz - przede wszystkim - z ogólnych zasad legislacji przedstawionych w Zasadach techniki prawodawczej, wszystkie te elementy muszą zostać przede wszystkim opisane dokładnie, w sposób niebudzący wątpliwości interpretacyjnych - zważając zwłaszcza na to, że tematyka finansowania zadań oświatowych z natury rzeczy do łatwych nie należy.
Rada jednostki samorządu terytorialnego w jednym z przepisów badanej przez RIO uchwały wprowadziła postanowienie o obowiązku sporządzania i przesyłania z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego "innych rodzajów dokumentów", jakie miałyby zostać wskazane przez organ dotujący. Pytanie wiąże się z tym, co organ dotujący miałby wówczas na myśli - jakie dokumenty miałby sporządzić i czego miałyby dotyczyć? Taka regulacja w uchwale została uznana przez RIO jako potencjalne źródło niedomówień i wątpliwości interpretacyjnych, jakie w oczywisty sposób kłócą się z §25 Zasad techniki prawodawczej, który mówi o konieczności tworzenia przepisów tak, by w sposób jednoznaczny wyznaczały adresatom, co i w jakiej sytuacji jest zakazane, nakazane lub dozwolone, a także wprowadza zasadę komunikatywności, a zatem umożliwienia adresatowi aktu odczytanie jego treści tak, jak wynikało to z woli prawodawcy. Naruszenia tego typu skutkują stwierdzeniem nieważności aktu podobnie jak przekroczenie zakresu upoważnienia ustawowego, mające postać chociażby określania zasad rozliczania i zwrotu dotacji, podczas gdy upoważniająca ustawa zezwala tylko na określenie zasad udzielania takiej dotacji.
Do mniej istotnej kategorii naruszeń organ zakwalifikował natomiast nieuregulowanie zakresu danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i jej rozliczeniu na mocy art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Warto zwrócić uwagę na to, że artykuł ten wspomina o danych, które "powinny" się tam znaleźć. Pomimo uznania, że w istocie doszło do naruszenia prawa, zdaniem RIO uchybienie tego typu było naruszeniem nieistotnym. Tego typu naruszenia są szczególnie częste, a w rozstrzygnięciach nadzorczych nie zawsze zwraca się na nie uwagę. Należy jednak pamiętać, że wszelkie niedopatrzenia w sytuacji wykonywania zakresu upoważnienia ustawowego, to stąpanie po kruchym lodzie, gdyż naruszenie uznane za poważne skutkuje dalej idącymi konsekwencjami.
Uchwała Kolegium RIO w Poznaniu z 29 stycznia 2025 r. (sygn. 2/130/2025)
Źródło: BIP RIO w Poznaniu
