5 września 2022 roku przekazano do publicznej wiadomości oraz do konsultacji publicznych, sporządzony w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji i datowany na 31 sierpnia 2022, projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji. Jest to nowa, tym razem oficjalna wersja projektu ustawy pod tym samym tytułem.

Prof. Hubert Izdebski analizował dla forum Idei Fundacji Batorego poprzednią wersję ustawy, a teraz wziął „pod lupę” już oficjalną wersję. W analizie porównuje on projekt przekazany do konsultacji publicznych (określany jako „Projekt 31.8”) z poprzednim („Projekt 14.2”) noszącym datę 14 lutego 2022 roku.

Autor raportu zastanawia się, na ile obecny projekt – choć może służyć także uporządkowaniu stanu prawnego – jest wynikiem zamiaru kontynuowania zmiany ustroju bez zmiany Konstytucji. Jak podaje, w obecnej wersji projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej ograniczanie samodzielności samorządu jest mniejsze, choć nadal zadania i kompetencje samorządu nie są respektowane, co stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą pomocniczości. Przede wszystkim jednak utrzymana została, nieznana Konstytucji RP, konstrukcja stanów quasi-nadzwyczajnych: zagrożenia i pogotowia, na której opiera się cała koncepcja ustawy.

Jak wynika z przeprowadzonej analizy art. 31 i art. 36, w obecnej wersji ograniczanie samodzielności samorządu jest mniejsze niż poprzednio projektowane – i w tym zakresie jest to zmiana in plus, co należy zaznaczyć. Porównując jednak z aktualnym stanem prawnym nadal mniej respektuje się zasadę pomocniczości, ograniczając zadania i kompetencje samorządu w zakresie unormowania proponowanej ustawy, czyli wzmacniając ogólnie widoczną recentralizację. Przede wszystkim zaś zachowana jest konstrukcja stanów quasi-nadzwyczajnych, na której opiera się cała ogólna koncepcja projektu. Z drugiej strony, projekt służy również usunięciu utrzymującej się od kilku miesięcy luki prawnej, którą spowodowało – bezrefleksyjne, trudno bowiem je nazwać inaczej – pozbawienie mocy prawnej przepisów o obronie cywilnej; luki tej nie było jeszcze w lutym 2022 roku.

Więcej na ten temat w raporcie dostępnym na stronie: www.batory.org.pl.

Źródło: Fundacja Batorego