W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich szef centralnego wojskowego centrum rekrutacji wskazał, że świadczenia pieniężne za ćwiczenia wojskowe żołnierzy rezerwy odbywające się 2022 powinien na „starych” zasadach ustalić i wypłacić wójt (burmistrz, prezydent miasta). Natomiast kompetencja dowódcy jednostki wojskowej w tym zakresie może zostać zrealizowana dopiero w 2023 roku.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do MON z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie właściwości organu uprawnionego do wypłaty świadczenia rekompensującego utracone zarobki, w związku z odbytymi ćwiczeniami wojskowymi w 2022 r. RPO poinformował, że zaczęli zgłaszać się do niego żołnierze rezerwy, którzy składając w urzędach wnioski o wypłatę rekompensaty, otrzymywali informację, że w sprawie wypłaty świadczenia właściwy jest dowódca jednostki wojskowej, w której zainteresowany pełnił służbę. Urzędnicy powoływali się na rozporządzenie MON z 20 maja 2022 r. w sprawie świadczenia pieniężnego dla żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową, żołnierzy aktywnej rezerwy i żołnierzy pasywnej rezerwy. Zgodnie z nim dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę, wypłaca mu świadczenie pieniężne w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o jego ustalenie i wypłatę. Inne urzędy na podstawie art. 65 § 1 Kpa przekazują przyjęte wnioski o wypłatę do dowódców właściwych jednostek wojskowych, opóźniając wypłatę świadczenia. Tymczasem dowódcy jednostek wojskowych, powołując się na stanowisko Szefa Zarządu Organizacji i Uzupełnień - P1 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (z 12 maja 2022 r. Nr 3120/22) informowali zaś, że zastosowanie znajduje art. 801 ustawy o obronie Ojczyzny, który mówi, że do ćwiczeń wojskowych z udziałem żołnierzy rezerwy zaplanowanych na rok 2022 stosuje się przepisy dotychczasowe.

Do wystąpienia RPO odniósł się szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji.

Wojskowi poinformowali, że biorąc pod uwagę fakt, że ustawodawca wprost określił w art. 801 ust. 3 ustawy, że do ćwiczeń wojskowych z udziałem żołnierzy rezerwy zaplanowanych na rok 2022 stosuje się przepisy dotychczasowe, uprawnionym jest więc stwierdzenie, że omawiane sprawy powinny być nadal prowadzone w oparciu o regulacje art. 119a ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2015 r. w sprawie sposobu ustalania i trybu wypłacania świadczenia pieniężnego żołnierzom rezerwy oraz osobom przeniesionym do rezerwy niebędącym żołnierzami rezerwy.

W konsekwencji organami właściwymi do rozpatrywania przedmiotowych spraw, pomimo wejścia w życie rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 maja 2022 r. w sprawie świadczenia pieniężnego dla żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową, żołnierzy aktywnej rezerwy i żołnierzy pasywnej rezerwy, nadal w 2022 roku są wójtowie, burmistrzowie (prezydenci miast). Dowódcy jednostek przejmą to zadanie dopiero w 2023 r.

„Mając na względzie powyższą argumentację zasadnym wydaje się zatem stwierdzenie, że posługiwanie się przez część organów samorządu terytorialnego wykładnią językową przepisów ustawy jest zbytnim uproszczeniem zmierzającym faktycznie do wyzbycia się dotychczasowych kompetencji i przeniesienie ich na dowódców jednostek wojskowych, z jednoczesnym pominięciem norm prawnych z art. 801 ustawy, który został umiejscowiony w rozdziale przepisów przejściowych i dostosowujących.” – karcąco ocenił szef CWCR.

Dodano jednocześnie, że większość jednostek samorządu terytorialnego zastosowała się do poglądu prezentowanego przez Ministerstwo Obrony Narodowej, przypominając, że środki i tak są następnie refundowane przez resort obrony.