16 i 17 maja, po raz pierwszy w historii, uczestnicy CEPLI (Europejskiej Konfederacji Władz Lokalnych Szczebla Pośredniego) spotkali się w Polsce. Dwudniowa konferencja zorganizowana przez Związek Powiatów Polskich odbyła się w siedzibie Starostwa Powiatowego w Krakowie. Hasłem przewodnim obrad było: „Wzmocnienie roli władz lokalnych szczebla pośredniego w celu zwiększenia rezyliencji”.

Pierwszego dnia członkowie CEPLI z poszczególnych krajów obradowali w ramach Zgromadzenia Ogólnego.

Uczestników powitało prezydium: Przewodniczący CEPLI André VIOLA, który przewodniczył obradom, Wiceprezes Zarządu Związku Powiatów Polskich, Starosta Łańcucki Adam Krzysztoń oraz Starosta Krakowski, Wojciech Pałka.

- „Agenda konferencji wskazuje, że poruszane tematy są niezwykle istotne z punktu widzenia przyszłości jednostek powiatowych w naszych krajach. Cieszę się, że Związek Powiatów Polskich zdecydował o tym, że to właśnie w Krakowie odbędzie się nasze spotkanie” – mówił Starosta Krakowski.

Z kolei Starosta Łańcucki witając gości nawiązał do niezwykle dużej wagi współpracy – zarówno między poszczególnymi powiatami w Polsce, jak i tej międzynarodowej. Wartość, ale i wielką moc tej współpracy unaoczniły ostatnie akcje pomocowe, związane z pandemią i wojną w Ukrainie.

André Viola, Przewodniczący CEPLI podkreślił, że ze względu na toczącą się w Ukrainie wojnę, wydarzenie odbywa się w szczególnych okolicznościach miejsca i czasu. Podkreślił ogromne zaangażowanie Polaków w pomoc dla uchodźców. „Wszyscy angażujemy się w pomoc, ale to na państwa barkach spoczywa pierwsza reakcja na to, co się dzieje” – mówił. Jednocześnie podziękował za mobilizację Polaków na niebywałą skalę. Przewodniczący CEPLI wspomniał również zmarłego niedawno Michela Delebarre’a – byłego szefa Komitetu Regionów, który bardzo wspierał powstanie CEPLI.

Podczas walnego zgromadzenia CEPLI, członkowie konfederacji przyjęli protokół z ostatniego Nadzwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego, przyjęli sprawozdanie z działalności za rok 2021, a także zatwierdzili plan działania na rok 2022. Zatwierdzono również ostateczne sprawozdanie finansowe za rok 2021, a także udzielono absolutorium budżetowe. W poczet członków CEPLI przyjęto także Związek Włoskich Prowincji.

Jednym z najistotniejszych punktów Zgromadzenia Ogólnego CEPLI 16 maja była dyskusja, a następnie przyjęcie Deklaracji Politycznej CEPLI. Podczas dyskusji nad dokumentem, podkreślono ważną rolę powiatów – zaznaczono, że to właśnie one są blisko mieszkańców i stoją na pierwszej linii frontu podczas sytuacji kryzysowych. To również władze lokalne szczebla pośredniego odgrywają dużą rolę w rezyliencji. CEPLI, tak samo jak cała Unia Europejska, opiera się na zasadzie subsydiarności. Członkowie byli zgodni co do tego, że głos CEPLI musi być słyszany w instytucjach unijnych. Tak samo jak głos lokalnych społeczności.
W Deklaracji Politycznej znalazły się najważniejsze postulaty do członków UE i unijnych instytucji, formułowane przez CEPLI, takie jak:

• uznanie kluczowej roli władz lokalnych szczebla pośredniego w budowaniu odporności terytorialnej;
• lepszy dostęp – bez pośredników – do udziału w projektach unijnych, a także do funduszy w obszarach ich kompetencji;
• aktywny udział w grupach zadaniowych, które zostaną utworzone przez Komisję Europejską;
• aktywny udział w platformie rezyliencji utworzonej przez KE;
• słuchanie głosu społeczności lokalnych przy wdrażaniu prawa UE;
• ustanowienie stałych i skutecznych mechanizmów otwartego dialogu z lokalnymi władzami szczebla pośredniego, zapewniając im rolę w realizacji i monitorowaniu wdrażania planów naprawczych;
• wsparcie polityczne i finansowe we wdrażaniu lokalnych planów działania w zakresie odporności terytorialnej.

Podzielono się także planami CEPLI na przyszłość. Zakładane jest zorganizowanie CEPLI corner ds. dwustronnych spotkań wysokiego szczebla, udział w spotkaniu politycznym z Komisją Parlamentu Europejskiego, zaplanowano spotkanie z Komisarzem ds. Spójności i reform, a także spotkanie z nowym przewodniczącym Komitetu Regionów. Planowane jest też zacieśnienie współpracy z Kongresem Władz Lokalnych i Regionalnych.

Drugi dzień Konferencji był poświęcony merytorycznym wystąpieniom dotyczącym wzmocnienia roli władz szczebla pośredniego w celu zwiększenia rezyliencji. Eksperci definiowali i wskazywali zagrożenia dla władz lokalnych szczebla pośredniego i rezyliencji, a także analizowali wzmacnianie rezyliencji terytorialnej w aspekcie społecznym. Zwracano uwagę, że konieczne jest wymyślenie polityki na nowo, by móc skutecznie przeciwdziałać katastrofom. Powołując się na przykład pandemii wskazywano, że niezbędne jest takie zarządzanie, gdzie delegowanie zadań będzie schodziło w dół i gdzie każdy uczestnik będzie brał udział w procesie zarządzania ryzykiem. Dużą rolę odgrywają tu również nawyki społeczne, które muszą być wykształcane w odpowiedni sposób. Adaptując nowe zwyczaje możemy bowiem tworzyć nowe mechanizmy działania. Eksperci podkreślali też duże znaczenie elastyczności i umiejętności adaptowania się do nowych, nieznanych wcześniej sytuacji.

Zaprezentowano również 8 zasad rezyliencji terytorialnej. Są to:

• Rozwijanie poczucia miejsca
• Zróżnicowanie wartości i redundancji
• Zarządzanie zintegrowaną łącznością
• Decentralizacja
• Reagowanie na negatywne efekty zewnętrzne
• Dbanie o samowystarczalność
• Uczenie się poprzez inkluzję i wykorzystywanie centralizacji
• Eksperymentowanie z elastycznością i gotowość do rozwijania się

Za kluczowe uznano także łączenie różnych sektorów społeczeństwa.  

Podczas wystąpień mówiono również o demokracji i konieczności jej ciągłego pielęgnowania i wzmacniania. Podkreślono, że demokracja nie jest czymś danym raz na zawsze. Ważna przy tym jest nie tylko koordynacja miedzy poszczególnymi władzami, ale też zaufanie do władzy szczebla pośredniego.

Za kwestię kluczową uznano też dbanie o środowisko, dążenie do neutralności klimatycznej i zapobieganie nagłym zjawiskom atmosferycznym związanym ze zmianami klimatu.

Uwaga była również skoncentrowana na szczególnym czasie, w jakim się znajdujemy – wiele państw wciąż walczy ze skutkami pandemii, a do tego doszła wojna w Ukrainie i kryzys migracyjny. W tym punkcie obrad swoimi spostrzeżeniami podzielili się włodarze miejscowości przygranicznych. O solidarności samorządów wobec kryzysów mówił Wiceprezes Zarządu ZPP Adam Krzysztoń, Ionel Ovidiu Bogdan, Przewodniczący Rady Okręgu Marmarosz czy Toni Montseny, Dyrektor ds. międzynarodowych Rady Prowincji Barcelona.

Wystąpienia dotyczyły również tego, w jaki sposób Europa wspiera władze lokalne szczebla pośredniego w rezyliencji terytorialnej. Doświadczeniami w tym zakresie podzielili się przedstawiciele Europejskiej Sieci Obserwacyjnej Planowania Przestrzennego (ESPON), Platformy kształcenia politycznego (PLP) oraz Partnerskiej sieci wiedzy.

Wystąpienie do członków CEPLI przesłał również Apostolos Tzitzikostas, Przewodniczący Komitetu Regionów. Podkreślił znaczenie walki o niezależność energetyczną w obliczu toczącej się wojny, zapowiedział utworzenie platformy rezyliencji terytorialnej. Mówił też o tym, jak ważna jest cyfryzacja. Zaakcentował również znaczenie władz lokalnych.

Podczas Konferencji odbył się także Okrągły Stół Przewodniczących. Jego uczestnicy podzielili się doświadczeniami w zakresie planów rezyliencji. Mówili również o wnioskach, jakie wyciągnęli z zarządzania kryzysowego w dobie pandemii, kryzysu migracyjnego czy powodzi. Dyskutowali też o perspektywicznych ścieżkach doskonalenia lokalnych i kompleksowych strategii reagowania w sytuacjach kryzysowych.

W Okrągłym Stole udział wzięli:

• André Viola, Przewodniczący CEPLI, Przewodniczący Rady Okręgu Aude, Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Departamentów Francuskich (ADF);
• Adam Krzysztoń, Wiceprezes Związku Powiatów Polskich, Starosta Powiatu Łańcuckiego;
• Bartolomé Nofuentes Lopez, Specjalny doradca Rady Prowincji Walencja ds. funduszy europejskich - członek rządu Mancomunitat de Quart de Poblet (członek Partenalii), przedstawiciel Prezydencji Partenalii, Hiszpania;
• Luca Menesini, Przewodniczący Związku Prowincji Włoskich - UPI, Przewodniczący Prowincji Lucques;
• dr Theophil Gallo, Przewodniczący Powiatu Saarpfalz, Związek Powiatów Niemieckich (DLT);
• Marc Bastin, Przewodniczący Stowarzyszenia Prowincji Walońskich (APW), członek parlamentu prowincji Brabancja Walońska;
• Pilar Diaz, Zastępczyni członka prezydium i delegatka ds. stosunków międzynarodowych w Radzie Prowincji Barcelona, Burmistrz Esplugues de Llobregat, Członek sieci Arco Latino (VIDEO).