Rok 2020 był niezwykle trudny pod wieloma względami. Sytuacja pandemii w sposób znaczący odbiła się też na finansach samorządowych. Jak zmieniła się wielkość dochodów własnych samorządów w 2020 roku? Odpowiedzi na to pytanie udzielają autorzy rankingu „Wspólnoty”.

Na zmiany w wysokości dochodów własnych samorządów w 2020 roku złożyło się kilka najistotniejszych kwestii. Zmniejszone dochody budżetowe wynikały nie tylko z niższych wpływów podatkowych płaconych przez firmy czy tracących część dochodów mieszkańców, ale także np. ze zmniejszenia wpływów ze sprzedaży biletów komunikacji miejskiej czy z presji przedsiębiorców na przyznawanie zwolnień z podatku od nieruchomości czy obniżania stawek czynszowych w lokalach komunalnych.

Z drugiej strony rosły inne wydatki, takie jak dezynfekcje ulic i budynków publicznych, zakup sprzętu niezbędnego do zdalnego nauczania czy też konieczność wyposażenia instytucji w środki ochrony osobistej.

Jak dowodzą autorzy rankingu, głównymi ofiarami zmian sytuacji finansowej były największe ośrodki miejskie. Spośród miast wojewódzkich wzrost dochodów własnych odnotowały tylko dwa, w tym tylko w jednym (w Opolu) był to wzrost znaczący. Natomiast w Lublinie czy Zielonej Górze spadek dochodów własnych wyniósł około 10 proc. Spadek o ponad 20 proc. zanotowały też dwa miasta powiatowe, siedem mniejszych miast i 15 gmin wiejskich. Oczywiście dotkliwe straty nie dotyczyły jedynie dużych miast. Spadek o ponad 20 procent zanotowały też dwa miasta powiatowe, 7 mniejszych miast i 15 gmin wiejskich. 

W rankingu zauważono też, że w 2020 roku wzrosły dotacje celowe, które w pewnym zakresie są niezbędnym elementem finansowania, ale mają niekorzystny wpływ na niezależność w prowadzeniu polityk samorządowych. W 2020 roku udział dotacji celowych w budżetach gmin sięgnął już niemal 35 procent, bardzo podobny był w województwach, a w miastach na prawach powiatu wyniósł 25 procent.

Autorami rankingu są prof. Paweł Swianiewicz oraz dr Julita Łukomska.

Jaka dokładnie była procentowa zmiana dochodów własnych w poszczególnych miejscowościach można zobaczyć w zestawieniu rankingu na stronie: www.wspolnota.org.pl.