Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich zwraca się do władz samorządowych o odpowiednie dostosowanie lokali wyborczych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Apel wynika z przeprowadzonych w ubiegłym roku badań, które wykazały że zdecydowana większość lokali nie odpowiada wytycznym obowiązującego w tym zakresie rozporządzenia Ministra Infrastruktury.

Opublikowany przez Biuro RPO raport powstał po przeprowadzeniu kontroli dostępności lokali obwodowych komisji wyborczych przy okazji wyborów samorządowych, które odbyły się 7 kwietnia 2024 r. oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego 9 czerwca ub.r. Przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego wybrali 487 lokali, w których sprawdzono przestrzeganie postanowień rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. Rozporządzenie to przewiduje kilka rozwiązań mających ułatwić takim osobom oddanie głosu, np. umieszczenie lokalu na parterze budynku bez barier architektonicznych lub wyposażonego w urządzenia wspomagające, oznaczenie krawędzi stopni schodów, wyposażenie posadzki w nawierzchnię antypoślizgową, czy zapewnienie specjalnego miejsca, w którym oddanie głosu w sposób tajny ma się odbywać w bardziej komfortowych warunkach.

Niestety, jak wynika z badania, tylko 14% skontrolowanych lokali wyborczych spełniło wszystkie wytyczne. Niemal w połowie lokali nie przygotowano dodatkowego źródła światła skierowanego bezpośrednio na miejsce do pisania (dotyczy to miejsc zapewniających tajność głosowania), ponad 40% nie umożliwiło oddania głosu na dwóch wysokościach (80 i 110 cm), zaś co czwarty pozbawił osoby niepełnosprawne szans na samodzielne dotarcie poprzez nieusunięte bariery architektoniczne. Szczególnie niepokoi fakt nieznajomości treści (swoją drogą bardzo krótkiego) rozporządzenia przez członków komisji. 24% z nich stwierdziło, że podczas szkolenia wzmianki o tym akcie prawnym w ogóle się nie pojawiły.

Zastępca RPO Stanisław Trociuk wystosował pisma, w których wskazał konkretne miejsca, w których wymogi rozporządzenia nie zostały spełnione, i poprosił o dostosowanie ich na potrzeby przyszłych wyborów. Postuluje się jednak również zmianę tych przepisów - uzupełnienie brakujących elementów i przeredagowanie treści tak, aby była bardziej zrozumiała.

Okazja do poprawy warunków głosowania nadarzy się już wiosną. Zgodnie z postanowieniem Marszałka Sejmu Szymona Hołowni, wybory Prezydenta RP odbędą się 18 maja 2025 r. W przypadku nierozstrzygnięcia głosowania w jednej turze, po raz drugi pójdziemy spełnić obywatelski obowiązek dwa tygodnie później, tj. 1 czerwca br.

Z pełną treścią raportu możecie Państwo zapoznać się pod linkiem: bip.brpo.gov.pl

Źródło: RPO