Wysokość należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegających zwrotowi oraz terminy ich zwrotu ustala się w drodze decyzji administracyjnej. Oznacza to, że podanie kwoty podlegającej zwrotowi, a także określenie terminu zwrotu tych należności powinno być zawarte w osnowie (rozstrzygnięciu) decyzji, a nie na przykład w uzasadnieniu decyzji.
Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi od osoby korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej art. 98 ustawy o pomocy społecznej. Przy czym w przypadkach szczególnie uzasadnionych, zwłaszcza jeżeli żądanie zwrotu wydatków z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części stanowiłoby dla osoby zobowiązanej nadmierne obciążenie lub też niweczyłoby skutki udzielanej pomocy organ może odstąpić od żądania takiego zwrotu, umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty (art. 98 zdanie drugie w związku z odpowiednio stosowanym art. 104 ust. 4 ustawy).
Zgodnie natomiast z treścią przepisu art. 104 ust. 3 ustawy wysokość należności, o których mowa w ust. 1, podlegających zwrotowi oraz terminy ich zwrotu ustala się w drodze decyzji administracyjnej.
W niniejszej sprawie osnowa rozstrzygnięcia decyzji Prezydenta Miasta nie pozwoliła przyjąć, że organ ustalił termin zwrotu świadczeń nienależnie pobranych. Organ orzekł, że kwotę nienależnie pobranych świadczeń "należy wpłacić w 10 ratach po (...) zł każda począwszy od uostatecznienia się decyzji". W uzasadnieniu decyzji organ powtórzył jedynie treść osnowy rozstrzygnięcia.
W ocenie Sądu powyższe nie pozwala przyjąć, że został ustalony termin zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Odwołanie się do "uostatecznienia decyzji" nie stanowi o ustaleniu terminu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Wskazuje jedynie przesłankę dla uznania, że decyzja/rozstrzygniecie o zwrocie staje się wykonalne.
Natomiast określenie terminu zwrotu, terminu wpłaty raty oraz określenie cykliczności poszczególnych rat (tygodniowe, miesięczne, półroczne, roczne) stanowi o ustaleniu przesłanki wymagalności obowiązku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń (poszczególnych rat), rozstrzyga więc o dopuszczalności wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Wobec czego Sąd uchylił wadliwą decyzję.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 grudnia 2024 r., sygn. IV SA/Po 791/24
Źródło: CBOSA
