WSA w Krakowie: zmiana organu prowadzącego szkołę sprawia, że to nowy organ staje się adresatem decyzji dotyczących powstałych wcześniej zobowiązań.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie swoim wyrokiem przedstawił zasady odpowiedzialności związanej z pobraniem nadmiernej kwoty potrzeb oświatowych oraz innych zobowiązań. Podstawę orzeczenia stanowiła sytuacja placówki, która po uzyskaniu pieniędzy tytułem dotacji (przyp. jest to nazwa potrzeb oświatowych obowiązująca przed 1 stycznia 2025 r.) zmieniła swój organ prowadzący. Spór toczył się m.in. o to, który organ powinien być adresatem decyzji w sprawie określenia kwoty podlegającej zwrotowi, jako pobranej w zbyt dużej wysokości. Decyzję tę otrzymał bowiem w pierwszej kolejności podmiot, który był organem prowadzącym w chwili zaciągnięcia zobowiązania. Powołując się na art. 156 § 1 pkt. 4 kodeksu postępowania administracyjnego (tj. na fakt skierowania decyzji do osoby niebędącej stroną w sprawie), zażądał on stwierdzenia nieważności decyzji. Samorządowe kolegium odwoławcze, które otrzymało odwołanie podmiotu, odmówiło jednak uznania decyzji za nieważną.

Sąd rozpatrujący skargę na decyzję SKO, uznał skargę za zasadną, dowodząc że zarówno organ I instancji wydający decyzję w przedmiocie zwrotu nadmiarowej dotacji, jak i organ wyższego stopnia, popełnili błąd. Powołując się na art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe, rozstrzygnął iż odpowiedzialność za nienależyte wydatkowanie pieniędzy, inne zobowiązania szkoły, a także jej bieżącą działalność, ponosi aktualny organ prowadzący. W uzasadnieniu wyroku odrzucono argumentację organu II instancji, który uznał że zmiana organu prowadzącego nie miała w sprawie znaczenia, ponieważ naruszenie dyscypliny finansów publicznych skutkuje odpowiedzialnością tego, kto naruszenia się dopuścił, nie zaś jego następcy.

Sąd wskazał, że sama zmiana organu prowadzącego szkołę czy placówkę oświatową, stanowi czynność materialno-techniczną. Przepisy Prawa oświatowego nie wiążą z nią bezpośrednio skutków w sferze odpowiedzialności za dotychczasowe zobowiązania. Przekazanie uprawnień i obowiązków wynikających z prowadzenia placówki oświatowej ma natomiast charakter publicznoprawny. Mając to na uwadze, zgodnie przyjmuje się m.in. że kwoty potrzeb oświatowych otrzymują same szkoły (a nie osoby fizyczne, które je prowadzą), zaś ich beneficjentami są uczniowie. Środki przekazywane w takiej formie, nie wchodzą w zakres majątku konkretnego podmiotu, lecz stanowią tylko kwotę przyznawaną organowi prowadzącemu w związku i na potrzeby prowadzenia przezeń działalności oświatowej. Krócej - odpowiedzialny jest nie tyle podmiot A czy podmiot B, lecz po prostu organ prowadzący.

Co za tym idzie, wszelkie decyzje odnoszące się do publicznoprawnych zobowiązań, kieruje się do samych organów prowadzących. Są nimi te organy, które figurują w aktualnej ewidencji. Skoro zaś ujętym w takiej ewidencji organem prowadzącym placówkę w chwili wydawania decyzji był podmiot inny niż skarżący - prowadzący ją poprzednio - to właśnie ten, aktualny organ powinien był być adresatem decyzji. Koncepcję taką potwierdzają liczne wyroki innych sądów administracyjnych.

Organ, który skierował decyzję do niewłaściwego podmiotu, naruszył art. 28 i 29 k.p.a., wskutek czego Sąd orzekł o uchyleniu decyzji.

Wyrok WSA w Krakowie z 13 grudnia 2024 r. (sygn. III SA/Kr 1403/24)

Źródło: CBOSA