22 kwietnia 2021 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST. Wśród kilkunastu punktów, nad którymi obradował Zespół, warto szczególną uwagę zwrócić na dyskusję o wysokości opłat za zajęcie pasa drogowego, wynikających ze „starych” decyzji, rozmowę na temat konieczności dokonania kolejnej nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (czyli ustawy OOŚ) oraz prace nad nowym rozporządzeniem ws. rejestru wniosków o pozwolenie na budowę.
Opłaty za zajęcie pasa drogowego sprzed nowelizacji megaustawy, czyli Ministerstwo chciało inaczej, a sądy orzekają inaczej
Dyskusję na ten temat zainicjowało pismo Związku Powiatów Polskich. Dotyczyło ono wniosków podmiotów umieszczających infrastrukturę telekomunikacyjną w pasach drogowych, które na podstawie art. 155 k.p.a. domagają się zmiany decyzji wydanych przed wejściem w życie nowych przepisów (wprowadzonych ustawą z sierpnia 2019 r.), obniżających maksymalne stawki opłaty za zajęcie pasa drogowego. Ustalenia rządowo-samorządowe były jednak takie, że obniżka obejmie tylko lokowanie infrastruktury po 2019 r. – i nie będzie miało miejsce zmienianie opłat dla „starej” infrastruktury. Problem w tym, że SKO i już WSA orzekają na korzyść podmiotów umieszczających infrastrukturę w pasach drogowych (wyrok WSA w Olsztynie, do którego powstało już uzasadnienie, opisywaliśmy tutaj). Dyskusja miała charakter wstępny – ze względu na konieczność szerszego przygotowania się dawnego resortu cyfryzacji – acz intensywny.
Przedstawiciele samorządów powiatowych przypominali, że w toku prac sejmowych nad nowelizacją wiceminister Wanda Buk sama powoływała się na kompromis pomiędzy stroną rządową i samorządową w tej sprawie: obniżamy stawki maksymalne, ale dotyczy to tylko „nowych” decyzji. Z rozbrajającą szczerością Minister Buk mówiła też wtedy tak: „Jeśli dany operator zdecydował się zainwestować przy takich, a nie innych stawkach, najwyraźniej ciągle mu się to opłacało”. Ponadto reprezentanci powiatów podkreślali, że w tej sprawie prawdopodobnie potrzebna jest – w szybkiej perspektywie – interwencja legislacyjna, ale również zaangażowanie prokuratorów w skarżenie decyzji SKO do WSA (z uwagi na to, że jak wiadomo organ wydający decyzję w I instancji nie jest stroną postępowania).
Grzegorz Czwordon, zastępca dyrektora w Departamencie Telekomunikacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów potwierdził ustalenia pomiędzy Stroną Rządową a Stroną Samorządową z 2019 roku. Wskazywał (bardzo pewnie), że w jego ocenie na podstawie art. 155 k.p.a. trudno jest orzec na niekorzyść zarządcy drogi. Po przesłaniu na roboczo przez przedstawiciela ZPP ww. wyroku WSA w Olsztynie dyr. Czwordon nieco pewność w tym zakresie stracił. Niemniej przedstawiciel Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zadeklarował, że KPRM ma być gotowa ze szczegółową informacją i konkretnymi propozycjami na następne posiedzenie Zespołu, które planowane jest na 13 maja.
Ustawa OOŚ – musimy rozmawiać o optymalnym modelu
Wniosek ZPP o wstępną dyskusję nad nowelizacją ustawy ocenowej był pokłosiem poprawek złożonych przez ZPP w Senacie w trakcie prac nad nowelizacją ustawy OOŚ, która znacząco rozszerzyła uprawnienia organizacji ekologicznych – nie tylko w kontekście decyzji środowiskowych, ale również decyzji inwestycyjnych. W związku z tym Związek proponował wprowadzenie do Kodeksu karnego sankcji za proceder wymuszania tzw. ekoharaczy, określenie maksymalnych terminów na wydanie rozstrzygnięcia przez organy II instancji oraz wprowadzenie Rejestru Organizacji Ekologicznych.
Marek Kajs, Zastępca Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska przekazał, że rząd podejmuje intensywne prace w celu identyfikowania wąskich gardeł, prowadzi szerokie analizy. Wskazał też, że jeżeli będzie projekt ustawy, to uwagi ZPP będą wzięte pod uwagę – przy czym Minister Kajs najbardziej przychylnie odniósł się do projektu zmiany w Kodeksie karnym.
Bartłomiej Zydel z Biura ZPP dopytywał o to, czy GDOŚ bierze w ogóle pod uwagę możliwość nowelizacji tych przepisów jeszcze w tym roku, gdyż wypowiedź M. Kajsa wskazywała na odległą perspektywę czasową – a interwencja jest potrzebna jak najszybciej. Odpowiedź ze strony Ministra była krótka i konkretna: analizujemy tu i teraz; wiemy, jak ważna to sprawa – i nie wykluczamy aktywności legislacyjnej jeszcze w tym roku.
Rejestr wniosków o pozwolenie na budowę – zdrowy rozsądek swoje, Ministerstwo i GUNB swoje
Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie sposobu prowadzenia rejestru wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę oraz rejestru zgłoszeń dotyczących budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1–3 ustawy – Prawo budowlane tak naprawdę ma charakter czysto dostosowujący do nowej numeracji przepisów Prawa budowlanego. Jednak skoro wydawane jest całkiem nowe rozporządzenie, to w ocenie ZPP warto wziąć pod uwagę racjonalizację pewnych rozwiązań: np. wprowadzenie możliwości wyszukiwania wniosków pochodzących od konkretnych inwestorów oraz rezygnację z archaicznej regulacji, według której korekty w treści wpisu do Rejestru może dokonać jedynie upoważniony pracownik organu wyższego stopnia. Wszak system informatyczny powinien odnotowywać to, kto i kiedy dokonał zmiany (i z RWDZ tak właśnie jest), stąd też ograniczanie uprawnienia do korygowania jest nieefektywne, gdyż angażuje zbyt dużo osób w proces poprawienia błędu. Strona Rządowa jest jednak nieprzejednana: uważa, że wyszukiwanie „po inwestorze” jest niecelowe i zbędne, a korekty w organie wyższego stopnia są świetnym narzędziem kontrolnym.
Niemniej ciekawe światło na całą sprawę rzuciła p.o. Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, Dorota Cabańska. Minister Cabańska poinformowała bowiem, że w GUNB-ie prowadzone są analizy na temat całkowitej modernizacji Rejestru i jego unowocześnienia – co może być okazją do wprowadzenia zmian, o których mówi ZPP.
Koniec końców zostanie zorganizowane robocze spotkanie, na którym zostanie ustalone, jakie zmiany można wprowadzić już teraz, a jakich wprowadzenie GUNB jest w stanie zadeklarować w odniesieniu do Rejestru w nowym, zmodernizowanym kształcie.
