Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 kwietnia 2011 r. (II OSK 703/10) zauważył, że w orzecznictwie jak i w doktrynie budzi kontrowersje kwestia wyłączenia prezydenta miasta na prawach powiatu, działającego jako starosta na podstawie art. 24 § 1 pkt 1 i 4 Kodeksu postępowania administracyjnego, od rozpoznania i wydania decyzji w sprawach, w których gmina jest stroną.
Jak wskazał Sąd Administracyjny w obowiązujących przepisach prawa nie ma ogólnej regulacji zobowiązującej do wyłączenia organu samorządu terytorialnego, w przypadku gdy sprawa będąca przedmiotem postępowania administracyjnego pozostaje w związku z interesem prawnym danej jednostki samorządu terytorialnego.
Przyjęcie wykładni, iż prezydent miasta X działający jako starosta, podlega na podstawie art. 24 § 1 pkt 1 i 4 Kodeksu postępowania administracyjnego wyłączeniu od rozpoznania sprawy i wydania decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę, na rzecz gminy X, nie może być uznana za prawidłową, gdyż prowadzi do zmiany kompetencji organów, wynikających z norm prawa administracyjnego.
Zgodnie z art. 80 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego, starosta jest organem administracji architektoniczno - budowlanym i do jego podstawowych obowiązków należy m.in. wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach określonych ustawą (art. 81 ust.1 pkt 2). Stosownie do art. 92 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, prezydent miasta na prawach powiatu posiada uprawnienia do działania jako organ powiatu, tj. starosta, zaś na podstawie art. 26 ust.1 i 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym jest organem wykonawczym gminy.
W konsekwencji tych rozwiązań prawnych prezydent miasta łączy w sobie uprawnienia do realizacji zadań z zakresu samorządu gminnego jak i samorządu powiatowego. Prezydent miasta na prawach powiatu jest więc jednocześnie starostą, a pracownicy urzędu miasta w procesie wydawania decyzji przez starostę, stają się pracownikami starostwa. Przepisy ustawy – Prawo budowlane nie przewidują wyłączenia prezydenta miasta na prawach powiatu w sprawach, w których stroną stosunku materialno-prawnego, podlegającego konkretyzacji w postępowaniu, w indywidualnej sprawie, jest gmina lub inna jednostka samorządu terytorialnego.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego brak jest podstaw prawnych do wyprowadzenia obowiązku wyłączenia w sprawach, wynikających z przepisów ustawy - Prawo budowlane organu samorządu terytorialnego w ramach wykładni, prowadzącej w następstwie, do pozbawienia tego organu kompetencji. Prezydent Miasta X ( miasta na prawach powiatu) nie podlega wyłączeniu i jest organem właściwym do wydania decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę, na wniosek Gminy – Miasta X.
Źródło: Orzecznictwo NSA
