Podkomisja ds. polityki regionalnej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przedstawiła sprawozdanie z rozpatrzenia ministerialnego projektu ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju i niektórych innych ustaw (druk 1881). Mimo długich dyskusji, większość przegłosowała projekt niezmieniony w zasadniczych kwestiach. 21 stycznia zajmą się nim połączone komisje: ds. samorządu i ds. UE. Lektura tego projektu, w zestawieniu z innym projektem - tzw. ustawy wdrożeniowej 2014-2020, wywołuje poczucie chaosu, mieszania dwóch zakresów, które mimo wzajemnych relacji, ze względu na wagę spraw powinny byc rozdzielone.

Ustawa podlegająca nowelizacji jest ważna z punktu widzenia interesów jednostek samorządu terytorialnego. Określa podstawy systemu zarządzania rozwojem regionalnym. Na etapie konsultacji projektu z resortem rozwoju regionalnego korporacje samorządowe starały się – zgłaszając odpowiednie zapisy – zapewnić samorządom lokalnym wpływ na decyzje podejmowane przez organy samorządu województwa. Część z tych postulatów została przyjęta, jednak większość ministerstwo odrzuciło wskazując na generalną odpowiedzialność władz województwa jako kreatorów rozwój regionu.

Miszmasz

Jak pisaliśmy w poprzednich artykułach dotyczących tego tematu, ustawa o polityce rozwoju miała być w założeniu podstawą polskiej, krajowej - perspektywicznej, nowoczesnej polityki rozwoju kraju. W odróżnieniu od przepisów (unijnych i polskich) regulujących unijną politykę spójności, realizowaną przez Polskę jako kraj członkowski UE. Należy przypomnieć, iż ten sam resort wydał projekt tzw. ustawy wdrożeniowej, dotyczącej podstaw systemu wdrażania funduszy europejskich w okresie 2014-2020.

Niestety, autorzy nie ustrzegli się mieszania obu systemów. Włącznie z generalnym założeniem, które strona samorządowa słyszała wielokrotnie, że ustawa o polskiej polityce rozwoju potrzebna nam jest nie – jakby się w sposób naturalny wydawało - z powodu zbudowania podstaw prawnych systemu polityki rozwoju kraju, ale z powodu wdrażania nowej perspektywy polityki spójności. W wyniku takiego podejścia projekt dotyczący polskiej polityki rozwoju zawiera wiele regulacji z zakresu europejskiej polityki spójności. Przykładem niech będzie cały nowy rozdział 2a, dotyczący dokumentów programowych: definicje pojęć, kompetencje ministrów, powołanie komitetu ds. umowy partnerstwa, zawartość programów operacyjnych itd. oraz rozdz. 5, regulujący realizację programów operacyjnych, czyli to co reguluje osobna, specjalna ustawa. Treść obu rozdziałów pasuje do ustawy regulującej wdrażanie polityki spójności. Na dodatek zaraz po nich w projekcie znalazł się rozdział poświęcony kontraktowi terytorialnemu, czyli instrumentowi polskiej polityki rozwoju. Słowem, misz-masz.

Taki stan - dwie ustawy, a mimo to regulowanie w jednej z nich kwestii, które z powodzeniem mogłyby znaleźć się w drugiej - wywołuje wrażenie chaosu i wniosek, iż należałoby te regulacje uporządkować. Obie ustawy powinny dotyczyć swoich zakresów tematycznych. Oczywiście, ze względu na wzajemne relacje pomiędzy oboma przedmiotami regulacji (polską polityką rozwoju oraz wdrażaniem w naszym kraju unijnej polityki spójności, która – mówiąc wprost – w praktyce przynosi pieniądze na realizację tej pierwszej), relacje te powinny być uwzględnione przez przepisy obu ustaw. Ale w czytelnym, jasnym podziale i porządku.

W konsekwencji wydaje się, że tak ważny akt prawny, regulujący politykę rozwoju kraju, powinien być "wyczyszczony" z tego co nie dotyczy jego przedmiotu. A wszelkie elementy dotyczące realizacji polityki spójności (kończącego się okresu i nowego) powinny znaleźć się w drugiej ustawie. W ustawie wdrożeniowej 2014-2020 powinny znaleść sięwszystkie przepisy odnoszące się do wdrażania polityki spójności. Zarówno te odnoszące się do okresu 2014-2020, jak i przepisy okresu 2007-2013, którego realizacja wciąż trwa. Wówczas ustawa taka regulowałaby kompleksowo sprawy związane z wdrażaniem w Polsce unijnej polityki spójności. Tak kwestie ogólne, jak i szczegółowe, odnoszące się do obu okresów. Ustawa ta mogłaby wówczas nosić nazwę ustawy o zasadach realizacji unijnej polityki spójności. W odróżnieniu od ustawy o zasadach realizacji krajowej polityki rozwoju.

"lub", "oraz", a może "i"

Dużą część posiedzenia posłowie podkomisji spędzili na tłumaczeniu sobie nawzajem znaczenia i roli zasad językowych w konstruowaniu przepisów. Ostatecznie posłowie zdecydowali, iż "Politykę rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych", zmieniając zapis ministerialny „(..) lub dokumentów programowych, uwzględniając zobowiązania wynikające z prawa Unii Europejskiej.”. (art. 4 ust. 1).

Obszary funkcjonalne i obszary strategicznej interwencji państwa

Pozostawiono w zaproponowanym brzmieniu wprowadzone definicje pojęć: obszaru funkcjonalnego, obszaru strategicznej interwencji państwa i obszaru problemowego oraz wprowadzone w konsekwencji zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Do typów obszarów funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym należą zatem: (1) miejski obszar funkcjonalny ośrodka wojewódzkiego; (2) wiejski obszar funkcjonalny; (3) obszar funkcjonalny szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej, w tym: (a) górski, (b) Żuławy; (4) przygraniczny obszar funkcjonalny. Co do określania obszarów funkcjonalnych również pozostawiono proponowany zapis, iż samorząd województwa może, z własnej inicjatywy lub na wniosek samorządu gminnego lub samorządu powiatowego, określić obszary funkcjonalne o znaczeniu regionalnym i ich granice. Propozycje i wnioski dotyczące określenia obszarów funkcjonalnych, (…),  samorząd województwa przedstawia do zaopiniowania przez jednostki samorządu terytorialnego, znajdujące się na terenie danego województwa. Opinia jest wyrażana podczas konferencji, w której uczestniczą przedstawiciele samorządu województwa oraz przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego. Samorząd województwa organizuje konferencję w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez: (1) samorząd gminny lub samorząd powiatowy – wniosku; (2) samorząd województwa – z własnej inicjatywy, propozycji określenia obszarów funkcjonalnych o znaczeniu regionalnym i ich granic.

Samorząd gminny może określić obszary funkcjonalne o znaczeniu lokalnym. (art. 49d, ust. 1-4 i art. 49e).

Przyjęty art. 14 projektu mówi, iż w okresie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy obszary strategicznej interwencji państwa, w tym obszary problemowe, zostaną określone w załączniku dodanym do średniookresowej strategii rozwoju kraju.

Kontrakt terytorialny

Posłowie utrzymali zapisy ministerialne (art. 14n) dotyczące opiniowania przez lokalne JST stanowiska zarządu województwa w sprawie zakresu i treści kontraktu. Opinia ta będzie wyrażana podczas konferencji, w której uczestniczyć mają przedstawiciele zarządu województwa i przedstawiciele właściwych JST. W celu realizacji zobowiązań wynikających z kontraktu zarząd województwa zawiera porozumienia z JST zaangażowanymi w realizację jego postanowień (art. 14q, ust.2).

Programy

Utrzymano zapisy rozszerzające opracowywanie programów rozwoju także na zarząd powiatu i wójta (burmistrza, prezydenta) z jednoczesną odpowiednią zmianą w ustawach o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym. Warto zauważyć, iż teraz będziemy mieli w obrocie osobne pojęcia: "regionalne programy operacyjne", "programy służące realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójności" oraz "programy rozwoju".

Polityka miejska

Posłowie utrzymali zaprojektowane przez resort rozwoju regionalnego przepisy nowego rozdziału dot. polityki miejskiej.

 --

Sprawozdanie podkomisji zostanie rozpatrzone 21 stycznia na połączonym posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji ds. Unii Europejskiej.