Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej uruchomiło program „MALUCH+” 2022-2029, którego celem jest dofinansowanie tworzenia i funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci do lat 3. Łączny budżet programu wynosi 5,5 mid zł. Pula środków pozwoli na dofinansowanie utworzenia ok. 102 tys. miejsc.

Środki na realizację programu pochodzą ze zintegrowanych środków europejskich - środki z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) oraz z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach perspektywy finansowej 2021-2027 - a także środków budżetu państwa.

W pierwszej kolejności program „MALUCH+’’ skierowany jest do gmin 

Każdej gminie w Polsce zostały przydzielone środki na tworzenie i funkcjonowanie miejsc opieki według algorytmu, w którym uwzględniona została sytuacja gmin wynikająca ze statystyk. Wpływ na wysokość przydzielonych środków miał udział dzieci do lat 3 nieobjętych opieką w danej gminie w ogólnej liczbie dzieci nieobjętych opieką w kraju, oraz dochód gminy per capita według danych na koniec 2021 r.

Przydział środków według algorytmu nastąpi jeden raz na początku programu w ramach naboru wniosków trwającego do 17 lutego 2023 r. Alokacja przypadająca na gminę została określona odrębnie dla środków KPO i FERS. Każda gmina ma zagwarantowane środki KPO i/lub FERS, które zostały jej przydzielone według algorytmu.

Złożenie wniosku dotyczącego środków przyznanych według algorytmu stanowi potwierdzenie chęci skorzystania ze środków. Gmina poprzez wniosek może również zgłosić zapotrzebowanie na większą liczbę miejsc i wyższą kwotę środków niż to wynika z algorytmu i/lub zmienić źródło finansowania z KPO na FERS lub odwrotnie, ale w takim przypadku dofinansowanie uzależnione będzie od dostępnej alokacji.

Środki z programu mogą pokryć do 100% kosztów realizacji zadania i nie jest wymagany wkład własny. Gmina na utworzenie jednego miejsca opieki w żłobku i klubie dziecięcym otrzyma ok. 35,9 tys. zł z KPO. Środki będą mogły być przeznaczone m.in. na: zakup nieruchomości, budowę (wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego) i adaptację (dostosowanie budynków lub pomieszczeń do potrzeb dzieci), uzupełniająca m.in. na zakup wyposażenia.

Natomiast ze środków FERS gmina otrzyma ok. 12,4 tys. zł na utworzenie jednego miejsca w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Środki będą mogły być przeznaczone m.in. na: adaptację (dostosowanie budynków lub pomieszczeń do potrzeb dzieci) oraz zakup i montaż wyposażenia.

Na utworzenie jednego miejsca nie będzie można przeznaczyć jednocześnie środków zarówno KPO i FERS, będzie można natomiast skorzystać jednocześnie ze środków KPO i FERS na utworzenie odrębnych miejsc opieki (również w ramach tej samej instytucji opieki).

Ponadto, w programie wydłużony został czas na utworzenie nowych miejsc opieki. Dotychczas gmina miała rok na realizację inwestycji, natomiast w nowej odsłonie programu gmina będzie mogła realizować zadanie przez trzy lata od daty ogłoszenia informacji o przyznaniu dofinansowania, z możliwością wydłużenia w szczególnych przypadkach, maksymalnie do:

• 30 czerwca 2026 r. w przypadku tworzenia miejsc ze środków KPO,
• 31 grudnia 2026 r. w przypadku tworzenia miejsc opieki ze środków FERS.

Gmina otrzyma także środki FERS na dofinansowanie, przez 36 miesięcy, funkcjonowania miejsc utworzonych ze środków KPO i FERS. Miesięczna kwota dofinansowania będzie wynosić do ok. 837 zł na jedno miejsce. Gmina będzie ją mogła przeznaczyć na pokrycie kosztów funkcjonowania tych miejsc.

W przypadku gdy gminy nie zawnioskują o przeznaczone dla nich algorytmem środki, niewykorzystana alokacja będzie mogła zostać rozdysponowana wśród jednostek samorządu terytorialnego, instytucji publicznych, osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, przy czym zachowana będzie zawsze zasada pierwszeństwa uzyskania środków przez gminy.

W nowej odsłonie programu uproszczony został sposób aplikowania o dofinansowanie. Wnioski będą składane tylko i wyłącznie w formie elektronicznej. Gminy będą mogły składać wnioski za pomocą systemu teleinformatycznego Rejestr Żłobków moduł 2 (a pozostałe podmioty - za pomocą Portalu Informacyjno-Usługowego Emp@tia).

Na jednym wniosku gminy będą ubiegać się o dofinansowanie zarówno tworzenia miejsc opieki, jak i ich funkcjonowania przez 36 miesięcy. Na etapie składania wniosku gmina nie będzie musiała dysponować tytułem prawnym do nieruchomości. Do wniosku nie trzeba będzie dołączać kalkulacji kosztów i opisu realizacji zadania polegającego na tworzeniu miejsc opieki. Wprowadzenie powyższych rozwiązań umożliwi gminie spokojne przygotowanie się do realizacji zadania.

Ograniczone i uproszczone zostały również obowiązki gminy związane z rozliczeniem środków.

Wnioski o dofinansowanie można składać do 19 lutego 2023 r. Wojewoda dokonuje oceny i kwalifikacji wniosków w terminie do 17 marca 2023 r. Minister dokonuje podziału środków w terminie do 28 kwietnia 2023 r.

Ze szczegółowymi zapisami Programu można zapoznać się na stronie www.gov.pl/web/rodzina w zakładce Program Maluch+.