Na przełomie kilku ostatnich lat zwiększyła się liczba cudzoziemców spoza Unii Europejskiej wykonujących zawód lekarza i lekarza dentysty na terytorium RP. Pod koniec 2013 r. było ich 686, a pod koniec 2015 r. liczba medyków wzrosła do 948.

Tak wynika z informacji przekazanych przez Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Ministerstwie Zdrowia do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Przedstawiono ją w związku z postulatami na rzecz podjęcia działań ułatwiających dostęp do wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty osobom, które swoje kwalifikacje otrzymały poza granicami Unii Europejskiej.

Na zapotrzebowanie na kadrę medyczną w Polsce ciągle rośnie. Pojawiają się propozycje, aby uprościć procedury nostryfikacji dyplomów lekarzy innych krajów, np. z Ukrainy. Pisaliśmy o tym m.in. tutaj: http://wartowiedziec.org/index.php/zdrowie/aktualnosci-i-ekonomia/31901-zagraniczni-lekarze-sposobem-na-braki-kadry-medycznej-w-polsce

Minimalne wymogi z dyrektywy

W przedstawionej informacji resort zdrowia przypomina, że na państwach członkowskich Unii Europejskiej spoczywa obowiązek zapewnienia, że decyzja o uznaniu kwalifikacji uzyskanych w państwie trzecim uzależniona jest od udowodnienia przez wnioskodawcę, że jego kwalifikacje spełniają minimalne wymogi kształcenia określone w dyrektywie 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych.

Dlatego lekarze cudzoziemcy z państw trzecich, którzy chcą wykonywać zawód lekarza muszą spełnić wymagania niezbędne do wykonywania tego zawodu w Polsce. W tym celu powinni:

• posiadać dyplom uznany za równoważny z polskim dyplomem - aktualnie następuje to w drodze nostryfikacji;
• odbyć staż podyplomowy lub ubiegać się o uznanie przez Ministra Zdrowia stażu podyplomowego odbytego w państwie trzecim;
• złożyć z wynikiem pozytywnym Lekarski Egzamin Końcowy;
• złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin z języka polskiego organizowany przez Naczelną Radę Lekarską – dla osób, które nie studiowały w języku polskim.

Po otrzymaniu prawa wykonywania zawodu lekarz z państwa trzeciego może ubiegać się również o uznanie, przez Ministra Zdrowia w drodze decyzji, tytułu specjalisty uzyskanego za granicą.

Na tle innych krajów unijnych

Jednocześnie w Ministerstwie Zdrowia są aktualnie analizowane rozwiązania dotyczące uznawania kwalifikacji uzyskanych poza terytorium Unii Europejskiej, które obowiązują w innych państwach członkowskich. Analiza ma pomóc w wypracowaniu optymalnych rozwiązań ułatwiających dostęp w RP do zawodu lekarzom i lekarzom dentystom, którzy uzyskali swoje kwalifikacje poza granicami Unii Europejskiej.

Obecnie Ministerstwo dysponuje informacjami nt. uznawania kwalifikacji w: Szwecji, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Danii, Finlandii i Francji.

Na ich tle polskie regulacje odnoszące się do warunków otrzymania prawa wykonywania zawodu i uznania tytułu specjalisty są takie same dla obywateli polskich jak i cudzoziemców, dzięki czemu nie zachodzi zjawisko dyskryminacji ze względu na obywatelstwo.

Natomiast istotnym problemem zgłaszanym przez cudzoziemców jest sam proces nostryfikacji. W związku z tym rozważane jest dokonanie zmian w przepisach prawa w zakresie procedury nostryfikacji dyplomów lekarza i lekarza dentysty.

Bez różnicowania

Przy pracach nad nowymi rozwiązaniami prawnymi w zakresie uznawania kwalifikacji do wykonywania zawodów medycznych w RP musimy mieć na uwadze fakt, że nie mogą one wprowadzać rozróżnienia sytuacji prawnej pomiędzy obywatelami RP a cudzoziemcami, obywatelami innych państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego czy Konfederacji Szwajcarskiej z uwagi na to, że zostaną one uznane za dyskryminujące ze względu na obywatelstwo i jako takie niezgodne z zobowiązaniami wynikającymi z członkostwa Polski w UE oraz z innych międzynarodowych zobowiązań RP (Polska jest w trakcie negocjacji dotyczących przystąpienia do Protokołu 12 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności – zakaz dyskryminacji cudzoziemców).

Resort przypomina ponadto, że w obecnie procedowanej nowelizacji ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty wprowadzony został przepis ograniczający formalności związane z uzyskaniem prawa wykonywania zawodu przez cudzoziemców (posiadających zezwolenie na pobyt czasowy albo wizę). Odstąpiono od wyrażenia przez Ministra Zdrowia zgody na odbywanie stażu podyplomowego przez ww. cudzoziemców.

Ponadto RP jest jednym z państw zobowiązanych do przestrzegania Kodeksu Dobrej Praktyki WHO w sprawie rekrutacji zagranicznego personelu medycznego. Powoduje to, że nie jest możliwe podejmowanie przez RP działań zmierzających do bezpośredniej rekrutacji personelu medycznego, w szczególności z tych państw, których stabilność ich własnych systemów ochrony zdrowia jest zagrożona.

Limity przyjęć i nowe uczelnie

Ministerstwo przypomniało także, że w celu poprawy sytuacji młodych lekarzy i zmniejszenia migracji nowe szkoły uzyskały uprawnienie do prowadzenia kierunku lekarskiego. Wzrosły również limity przyjęć.

- W stosunku do roku akademickiego 2015/2016, w bieżącym roku akademickim 2016/2017 na kierunku lekarskim proponowany limit miejsc ogółem uległ zwiększeniu o 912 miejsc (w tym na jednolitych studiach magisterskich prowadzonych w formie stacjonarnej w języku polskim zwiększył się o 602 miejsca, na jednolitych studiach magisterskich prowadzonych w formie niestacjonarnej w języku polskim zwiększył się o 120 miejsc, a na jednolitych studiach magisterskich prowadzonych w formie stacjonarnej lub niestacjonarnej w języku innym niż język polski zwiększył się o 190 miejsc).

Natomiast na kierunku lekarsko-dentystycznym proponowany limit miejsc ogółem uległ zwiększeniu o 28 miejsc (w tym na jednolitych studiach magisterskich prowadzonych w formie stacjonarnej w języku polskim zwiększył się o 31 miejsc, na jednolitych studiach magisterskich prowadzonych w formie niestacjonarnej w języku polskim zwiększył się o 10 miejsc, a na jednolitych studiach magisterskich prowadzonych w formie stacjonarnej lub niestacjonarnej w języku innym niż język polski zmniejszył się o 13 miejsc) – czytamy w informacji.

Staż podyplomowy

Wdrożony został postulat młodych lekarzy dotyczący przywrócenia stażu podyplomowego. Wpłynie on korzystnie na liczbę lekarzy na rynku pracy i poprawi bezpieczeństwo realizowanych świadczeń a także zapewni bezpieczne wejście młodych lekarzy do systemu ochrony zdrowia. Jest to zgodne z postulatami  nie tylko młodych lekarzy, ale także rektorów uczelni realizujących kształcenie na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym, Naczelnej Rady Lekarskiej, którzy wskazywali na konieczność zwiększenia czasu kształcenia przyszłych lekarzy i lekarzy dentystów przeznaczonego w szczególności na nabycie umiejętności praktycznych w zakresie pracy klinicznej w podmiotach leczniczych, co będzie miało korzystny wpływ na jakość opieki sprawowanej nad pacjentami przez najmłodszych lekarzy.

Zgłaszane do Ministra Zdrowia postulaty młodych lekarzy dotyczące zmian w systemie kształcenia podyplomowego zostały wnikliwie przeanalizowane w ramach powołanego w resorcie zespołu ekspertów, do którego zaproszono również osoby reprezentujące młodych lekarzy. Zespół wypracował rekomendacje, które są obecnie przedmiotem dalszych prac w celu przygotowania kolejnej tzw. „dużej nowelizacji ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.”

Rezydentury

Polityka resortu konsekwentnie zmierza do zapewnienia wszystkim młodym lekarzom możliwości zrealizowania szkolenia specjalizacyjnego w trybie rezydentury. Z tego względu przy ustalaniu liczby rezydentur na rok 2017 wzięto pod uwagę liczbę lekarzy, którzy będą w 2017 r. kończyć staż podyplomowy tj. ok. 4.136. Zatem na rok 2017 r. zaplanowano przyznanie 4.200 rezydentur.

Procedowany jest także m.in. projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie  w sprawie wykazu egzaminów organizowanych przez europejskie towarzystwa naukowe równoważnych z Państwowym Egzaminem Specjalizacyjnym oraz wykazu dokumentów potwierdzających złożenie takich egzaminów, które modyfikuje zasady uznawania egzaminów.