Przepis art. 64 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej wskazuje na możliwość wydania decyzji zwalniającej z opłat jeżeli występują "uzasadnione okoliczności". Pojęcie tych uzasadnionych okoliczności nie zostało sprecyzowane. Jednak wymienione w nim przykładowe okoliczności uzasadniające zwolnienie z opłat wskazują, że zamiarem ustawodawcy było objęcie jego zakresem zastosowania zdarzeń związanych ze stanem zdrowia zobowiązanego lub członków jego rodziny, jak również sytuacji nagłego pogorszenia się sytuacji materialnej, będącej wynikiem zdarzeń niezależnych od woli zobowiązanego.

Ponadto zwraca się uwagę, iż przy ocenie wystąpienia przesłanki zwolnienia z opłat za pobyt w domu pomocy społecznej związanej z niepełnosprawnością czy długotrwałą chorobą, konieczna jest analiza tej okoliczności w kontekście potrzeb i wyższych nakładów finansowych związanych ze stanem zdrowia wnioskodawcy. Nie sposób przyjąć, by wystarczające w tym względzie było zaświadczenie lekarskie o rozpoznaniu chorób przewlekłych.

W art. 64 pkt 7 ustawy o pomocy społecznej jako okoliczność uzasadniającą zwolnienie częściowe lub całkowite z opłat za pobyt w domu pomocy społecznej wskazano rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.

Za rażące naruszenie innych niż obowiązek alimentacyjny obowiązków rodzinnych należy uznać podejmowanie w sposób uporczywy wobec zobowiązanego do wnoszenia opłaty obiektywnie społecznie potępianych działań, takich jak wszczynanie awantur, ubliżanie, rzucanie wyzwisk, używanie przemocy fizycznej, brak jakiegokolwiek zainteresowania losem członka rodziny, w tym zupełny brak wsparcia i pomocy w sytuacjach tego wymagających. Jeżeli wskutek tego rodzaju zachowań pensjonariusz domu pomocy społecznej doprowadził do całkowitego zerwania więzi rodzinnych z obowiązanym do wnoszenia opłaty, będzie można mówić o spełnieniu warunku rażącego naruszenia obowiązków rodzinnych w rozumieniu art. 64 pkt 7 ustawy.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 29 maja 2024 r., sygn. IV SA/Wr 568/23

Źródło: CBOSA