Pytanie. Proszę o stanowisko prawne w zakresie art. 60 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (zwanej dalej ustawą) mówiącego o tym, iż starosta powiatu, który organizuje rodzinny dom dziecka lub zleca realizację tego zadania na podstawie art. 190 ustawy, może zawrzeć porozumienie ze starostą powiatu, na terenie którego organizowany jest rodzinny dom dziecka. Czy oznacza to, iż starosta organizujący rodzinny dom dziecka nie jest zobowiązany do zawarcia porozumienia ze starostą powiatu na terenie którego organizowany jest rodzinny dom dziecka? Czy brak zawartego porozumienia uniemożliwienia zawarcie umowy z wnioskującymi o prowadzenie rodzinnego domu dziecka poza terenem powiatu?
Własne stanowisko pytającego. Zdaniem tutejszego PCPR zawarcie porozumienia przez starostę, który organizuje rodzinny dom dziecka ze starostą powiatu, na terenie którego organizowany jest rodzinny dom dziecka jest niezbędne m.in. ze względu na miejsce zamieszkania wnioskujących o prowadzenie rodzinnego domu dziecka (tj. ze względu na właściwość miejscową starosty powiatu) a tym samym ustalenie z powiatem x warunków funkcjonowania rodzinnego domu dziecka, tj. finansowaniem, pracy merytorycznej z rodziną itp.
Odpowiedź. Stanowisko pytającego jest błędne. Zawarcie umowy z prowadzącym rodzinny dom dziecka mającym miejsce zamieszkania poza terenem powiatu nie jest uzależnione od zawarcia porozumienia ze starostą powiatu na terenie którego organizowany jest rodzinny dom dziecka.
W takim jednak przypadku, przed zawarciem umowy z prowadzącym rodzinny dom dziecka, powiat powinien przeanalizować, czy będzie w stanie realizować właściwe zadania związane z obsługą rodzinnego domu dziecka, a zarząd powiatu sprawować kontrolę, o której mowa w art. 38b ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Uzasadnienie. Ustawą z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw wprowadzono zmiany mające na celu m.in. ułatwienie powiatom zainteresowanym pozyskaniem zawodowej rodziny zastępczej/rodzinnego domu dziecka spoza terenu swojego powiatu. Zmiany obejmowały zarówno postępowanie w przedmiocie wstępnej kwalifikacji kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej/rodzinnego domu dziecka, jak również późniejsze postępowanie dotyczące zawarcia umowy. Wspomnianą nowelizacją zniesiono obowiązek zawierania porozumień pomiędzy powiatami (zmiana art. 54 oraz art. 60 ustawy), wprowadzono modyfikację art. 38a ustawy w zakresie określenia zarządu powiatu sprawującego kontrolę nad rodziną zastępczą/rodzinnym domem dziecka oraz zmodyfikowano przepisy dotyczące właściwości miejscowej w sprawach związanych z przyznaniem rodzinie zastępczej/prowadzącemu rodzinny dom dziecka świadczeń, dodatków i dofinansowania do wypoczynku (art. 88 ust. 3 ustawy). Porównanie brzmienia przywołanych przepisów w wersji sprzed 1 lutego 2023 r. (tj. przed dniem wejścia w życie wspomnianej nowelizacji) z obecnym brzmieniem ustawy jednoznacznie wskazuje, że zawarcie porozumienia pomiędzy powiatami ma charakter fakultatywny. Jednocześnie mając na względzie wykładnie celowościową wspomnianych przepisów, należy zaznaczyć że przywołane przepisy muszą być stosowane w sposób, który pozwoli powiatowi zainteresowanemu zorganizowaniem rodzinnego domu dziecka poza swoim terenem realizację wszystkich zadań przewidzianych w ustawie. W przypadku gdy prowadzący rodzinny dom dziecka ma miejsce zamieszkania w powiecie położonym relatywnie blisko powiatu organizującego rodzinny dom dziecka jest to możliwe.
