Art. 11d ust. 3 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej określa warunki, które łącznie musi spełnić organizacja pozarządowa, która ubiega się o wpis na listę organizacji pozarządowych, uprawnionych do prowadzenia punktów na obszarze województwa, w zakresie świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 stycznia 2021 r. (VII SA/Wa 1270/20) użycie przez ustawodawcę w art. 11d ust. 3 pkt 3 sformułowania "daje gwarancję należytego wykonania zadania, w szczególności w zakresie zapewnienia" oznacza, że przypadki wymienione w ustawie nie stanowią katalogu zamkniętego zakresu tych gwarancji, a jedynie przykładowe ich wyliczenie. Ich ocena jest przy tym oceną z zakresu uznania administracyjnego, którą musi cechować przede wszystkim dokładne i przekonujące uzasadnienie zajmowanego stanowiska.

Sąd wskazał, że obowiązek złożenia przez daną organizację wymienionych w ustawie dokumentów służy zapewnieniu, że organizacja pozarządowa wykona zadanie publiczne w sposób niezakłócony i profesjonalny. Organ zawierający z daną organizacją umowę na prowadzenie punktów nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego musi mieć pewność, że wykonawca zawrze umowę, będzie ją wykonywać rzetelnie, posługując się odpowiednio wykwalifikowanymi osobami. Sporządzi wymaganą dokumentację oraz prawidłowo rozliczy się z pobranych środków (udzielonej na ten cel dotacji). W celu dokonania tej oceny należy uwzględnić złożone przez organizację dokumenty (opinie, rekomendacje, referencje) a także uwzględnić wszelkie dostępne informacje o świadczeniu na rzecz powiatów usług.

Rezultatem takiej analizy powinno być jednoznaczne (graniczące z pewnością) przekonanie organu, że dana organizacja po pierwsze będzie w stanie wywiązywać się ze wszystkich nałożonych ustawą obowiązków, po drugie w wyniku realizacji tych działań usługa nieodpłatnej pomocy lub nieodpłatnego poradnictwa zostanie wykonana od początku do końca, tak jak do tego zobowiązał się jej wykonawca, po trzecie wykonanie to będzie prawidłowe i zgodne z najwyższymi standardami, po czwarte wykonanie obowiązki zostaną starannie udokumentowane i rozliczone.

Wszystkie powyższe warunki muszą zostać odniesione do sfery ocen okoliczności związanych z działaniem danej organizacji aplikującej o wpis, zaś organ winien je stosować ostrożnie, tak aby nie powstało wrażenie nieuzasadnionego eliminowania kogokolwiek z grona podmiotów chcących udzielać porad prawnych/obywatelskich w zamian za otrzymywane dotacje.

Orzeczenie nie jest prawomocne.

Źródło: CBOSA