WSA w Białymstoku: Do zadań własnych gminy należy finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmujące wspomaganie ekologicznych form transportu poprzez udzielanie dotacji celowej podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych, w tym w szczególności osobom fizycznym. Nie ulega zatem wątpliwości, że dofinansowanie w formie dotacji celowej zakupu rowerów elektrycznych przez gminę na rzecz osób fizycznych wpisuje się w pełni w dyspozycje tych regulacji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku stwierdzającą nieważność uchwały rady miasta w sprawie zasad udzielania dotacji celowej na zakup roweru elektrycznego w roku 2023 w ramach zadania "EKOROWER - ALTERNATYWA DLA SAMOCHODU".
Istotą sporu była możliwość traktowania dofinansowania zakupu roweru elektrycznego przez osoby fizyczne jako dotacji celowej związanej z finansowaniem ochrony środowiska. Ponadto sąd musiał rozstrzygnąć, czy tego typu dotacja jest wykonywaniem przez gminę zadań własnych zaspokajających zbiorowe potrzeby wspólnoty lokalnej w tym zakresie.
Organ nadzoru stwierdził w uchwale nadzorczej, że m.in. tego rodzaju finansowanie nie mieści się w kryteriach zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty oraz w ogóle nie można go traktować jako finansowanie (dofinansowanie) inwestycji w zakresie ochrony środowiska. Kolegium Izby w przedmiocie badania legalności uchwały zwróciło uwagę na dwie kwestie: czy dotacje przekazywane osobom fizycznym, o których mowa w przedmiotowej uchwale, będą służyły realizacji zadań publicznych, w szczególności czy zostanie osiągnięty efekt ekologiczny przedsięwzięcia z punktu widzenia całej społeczności lokalnej oraz czy przedmiotowa uchwała jest zgodna z delegacją ustawową określoną w art. 403 ust. 5 ustawy - Prawo ochrony środowiska (p.o.ś.) z punktu widzenia kompletności, jednoznaczności i przejrzystości jej postanowień odnośnie do kwestii utrzymania przedmiotu dotacji oraz ogłaszania o naborze wniosków o udzielenie dotacji. Organ nadzoru negatywnie odpowiedział na oba zadane pytania.
Zdaniem Sądu, dokonana przez organ nadzoru interpretacja przepisów prawa ochrony środowiska, w związku z właściwymi przepisami ustawy o finansach publicznych, jest nieprawidłowa i rozszerzająca.
Zgodnie z brzmieniem art. 400a ust. 1 pkt 24 i pkt 32 p.o.ś finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmuje m.in. wspomaganie ekologicznych form transportu, edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju. Sposób realizacji tych zdań został rozwinięty szczegółowo w art. 403 p.o.ś. poprzez ich przypisanie do zadań własnych gminy (ust. 2), ustalenie dopuszczalnej formy w postaci dotacji celowej skierowanej do podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych (art. 403 ust. 4 pkt 1)), a udzielanej w szczególności osobom fizycznym (ust. 4 pkt 1 lit a), oraz ustanowienie kompetencji rady gminy do ustalenia zasad udzielania tych dotacji (ust. 5) obejmujących w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz trybu postępowania w sprawie udzielenia dotacji i sposób jej rozliczania. Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o samorządzie gminnym (u.s.g.) do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zdaniem organu nadzoru, "z tego mającego charakter ustrojowy przepisu wynika po pierwsze, że gmina winna podejmować działania, które służą realizacji ogólnych, wspólnych potrzeb mieszkańców - które mają charakter publiczny, po drugie zaś, że owe działania powinny przynosić realne, a nie tylko potencjalne efekty". Zdaniem Sądu tak właśnie należy rozumieć uchwałę jednostki samorządu terytorialnego, przy czym organ nadzoru przyjął błędną koncepcję całości wspólnoty i jej wspólnych potrzeb oraz realności działań. Otóż w przepisie tym nie chodzi o to, że wszyscy mają otrzymać dotację tylko o to, że każdy mieszkaniec gminy, spełniający kryteria zawarte w uchwale, ma prawo do uzyskania tej dotacji. Oznacza to, że przedmiotowa uchwała rady gminy skierowana jest do ogółu jej mieszkańców i w tym zakresie bez wątpienia spełnia kryteria zawarte w art. 7 ust. 1 u.s.g. Każdy bowiem, po spełnieniu warunków zawartych w uchwale, może wystąpić o takie dofinansowanie, a jego uzyskanie jest uzależnione od kryteriów zawartych w uchwale.
Sąd nie podzielił także stanowiska organu nadzoru, jakoby uchwała i wynikające z niej dofinansowanie nie mogło przynieść realnych efektów. Zdaniem Sądu jest wprost odwrotnie. Sad zwrócił uwagę, że w mieście, którego dotyczyła sprawa rozwijana jest konsekwentnie od wielu lat sieć dróg rowerowych, która liczy ponad 164 km i pozwala na dotarcie rowerem, w szybki i bezpieczny sposób, do niemal każdego celu w mieście. Dodatkowo, dzięki rowerom elektrycznym poszczególne odległości w mieście mogłyby być pokonywane szybciej i przy mniejszym wysiłku fizycznym, co zachęcałoby do ich wykorzystywania oraz pozostawienia samochodów.
Wyrok jest nieprawomocny.
Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl
