Posłużenie się przez ustawodawcę pojęciem „uzasadnione zastrzeżenia”, które jest pojęciem nieostrym, niedookreślonym, nie może oznaczać dowolności w przyjmowaniu, że zachodzą wątpliwości co do posiadania kwalifikacji uprawniających do kierowania pojazdem. W konsekwencji to na organie ciąży obowiązek wykazania, iż konkretne okoliczności uzasadniają powzięcie zastrzeżeń co do omawianych kwalifikacji strony.
wyrok WSA w Gliwicach z dnia 8 października 2021 r., sygn. II SA/Gl 424/21, nieprawomocny
Przywołany wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym: Policja w trakcie kontroli stwierdziła, że kierujący nie korzystał z pasów bezpieczeństwa, a dodatkowo – zdaniem funkcjonariuszy Policji – w czasie kontroli był agresywny, arogancki, krzyczał i nie stosował się do wydawanych poleceń, a nadto oświadczył, iż leczy się psychiatrycznie i neurologicznie. Policja w związku z tym zwróciła się do właściwego starosty z wnioskiem o skierowanie kierującego na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji. Wniosek jednak nie został rozpatrzony – dopiero po przekazaniu teczki kierowcy do innego powiatu (w związku ze zmianą miejsca zamieszkania), po 5 latach – starosta przychylił się do wniosku wskazując dodatkowo, że kierowca był już wcześniej kilkukrotnie karany za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Decyzję starosty podtrzymał organ II instancji. Odmienne stanowisko zajął jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny.
Sąd przypomniał, że według art. 99 ust. 1 pkt 1 ustawy o kierujących pojazdami, starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w formie egzaminu państwowego, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do ich kwalifikacji. Uzasadnione zastrzeżenia muszą być jednak przez organ orzekający wykazane. Każdy przypadek wymaga zatem odrębnego zbadania okoliczności, w jakich kierowca korzystając z uprawnienia do kierowania pojazdami nie zachowuje ustalonych norm, a jego postawa może być rozważana jako przypadek zaistnienia "uzasadnionych zastrzeżeń" co do kwalifikacji kierowania pojazdami.
Sąd jednocześnie odnotował, że podstawą wystąpienia z wnioskiem o sprawdzenie kwalifikacji może być zarówno jedno, jak i wielokrotne naruszanie przez kierującego przepisów ruchu drogowego. Ochrona bezpieczeństwa ruchu drogowego wymaga bowiem, aby organ uprawniony do wydawania uprawnień do prowadzenia pojazdów czuwał nie tylko nad tym, aby otrzymały je osoby mające odpowiednie kwalifikacje, ale także kontrolował, czy nie utraciły one wymaganych umiejętności. Skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji nie musi być przy tym powiązane z liczbą punktów karnych uzyskanych przez danego kierowcę.
Naruszanie przepisów ruchu drogowego będzie podstawą „uzasadnionych zastrzeżeń” co do kwalifikacji kierowcy, jeżeli okoliczności towarzyszące naruszeniu zasad ruchu drogowego świadczą o tym, że jedną z ich przyczyn był brak umiejętności praktycznych do kierowania pojazdami lub brak wiedzy z zakresu ruchu drogowego. Podkreślić przy tym trzeba, że oprócz umiejętności kierowania pojazdem kierujący powinien bezpiecznie zachowywać się na drodze, współdziałać z innymi uczestnikami ruchu drogowego kierując się normami społecznymi w warunkach społecznie akceptowalnych. Powyższe kwestie powinny stanowić punkt odniesienia dla oceny zaistniałych w realiach danej sprawy konkretnych okoliczności, które nie mogą być ujmowane wyłączne ogólnikowo czy tylko przy użyciu zwrotów niedookreślonych – tak jak było w przedmiotowej sprawa.
Co więcej - zdaniem Sądu nawet jeśli w wyniku przeprowadzonej kiedyś kontroli drogowej, najpierw funkcjonariusze bezpośrednio kontrolujący skarżącego, a potem Komendant Miejski Policji powzięli „uzasadnione zastrzeżenia” co do kwalifikacji skarżącego jako kierowcy, to brak działania właściwego organu doprowadził do ich zdezaktualizowania. W konsekwencji po upływie 5 lat niedopuszczalne jest bezkrytyczne przyjmowanie zastrzeżeń Policji.
