Grunty zajęte pod drogę publiczną nie podlegają zwrotowi niezależnie od tego jaki był pierwotny cel przejęcia gruntu – stwierdził NSA w wyroku z dnia 27 października 2020 r., sygn. akt: I OSK 1084/20.
W postępowaniu o zwrot nieruchomości wywłaszczonej nie jest możliwe podważenie wpisów dokonanych w ewidencji gruntów i budynków oraz aktów administracji dotyczących zaliczenia określonej drogi do określonej kategorii drogi publicznej. Wpisy do ewidencji są dokonywane przez uprawniony organ (starostę) na podstawie zgłoszeń wskazujących na zmiany danych objętych ewidencją. Podstawą zmiany wpisów w ewidencji są akty normatywne, prawomocne orzeczenia sądowe, decyzje administracyjne, akty notarialne, materiały zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wpisy w innych rejestrach publicznych oraz dokumentacja architektoniczno-budowlana przechowywana przez organy administracji architektoniczno-budowlanej. Charakter tych dokumentów wskazuje na to, iż wpis do ewidencji jest konsekwencją dojścia do skutku określonych czynności prawnych, które następnie zostają zaewidencjonowane w rejestrze. Zaliczenie konkretnej drogi do oznaczonej kategorii drogi publicznej jest także efektem podjęcia czynności prawnej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego (uchwały) lub państwa (akty administracyjne), który w swej treści zawiera oznaczenie lokalizacji drogi na konkretnych działkach. Decyzje tych organów pozostawać muszą w zgodzie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, które określają przeznaczenie działek i mają moc powszechnie obowiązującego prawa.
Zlokalizowanie na działce pasa drogowego drogi publicznej wyklucza jej zwrot wywłaszczonemu właścicielowi, gdyż właścicielem drogi publicznej może być wyłącznie wskazany w ustawie o drogach publicznych podmiot publiczny, a tym samym w takim przypadku wykluczone także jest badanie realizacji celu wywłaszczenia i czasu, w którym to nastąpiło. Takie działanie jest bezprzedmiotowe w związku z brakiem możliwości zwrotu takiej nieruchomości na rzecz wywłaszczonego właściciela.
