Przepis art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, stanowiący podstawę cofnięcia skarżącemu uprawnień diagnosty, ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że stwierdzenie uchybienia polegającego na wydaniu przez diagnostę zaświadczenia lub dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami skutkuje zastosowaniem przewidzianej w nim sankcji.
Nie może przy tym budzić wątpliwości, że celem tego przepisu jest odsunięcie od czynności diagnostycznych nierzetelnych diagnostów, którzy swoim postępowaniem zagrażają bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Nie można uznać, aby w tej sytuacji przepis art. 84 ust. 3 ustawy pozostawał w sprzeczności z art. 2 Konstytucji RP. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zadał pytanie prawne do TK postanowieniem z dnia 19 maja 2016 r. - sygn. III SA/Po 1167/15 - dotyczące oceny konstytucyjności art. 84 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy, a Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 19 grudnia 2017 r. sygn. P 16/16 umorzył postępowanie w tej sprawie. Jak wynika z uzasadnienia wskazanego rozstrzygnięcia, Trybunał wskazał, m.in., na jednolite orzecznictwo w tym zakresie, a także, że art. 84 ust. 3 ustawy musi być stosowany w sposób ścisły, po wnikliwym zbadaniu stanu faktycznego konkretnej sprawy. Sąd podziela również przyjęty pogląd, że odpowiedzialność diagnosty za stwierdzone naruszenia ma charakter zobiektywizowany, co oznacza, że poniesienie przez niego odpowiedzialności oparte jest tylko i wyłącznie na przypisaniu sprawcy naruszenia przepisów prawa administracyjnego. Natomiast strona podmiotowa czynu, czyli stopień zawinienia sprawcy, czy jego motywacje, pozostają bez znaczenia, gdyż żaden przepis Prawa o ruchu drgowym - przy określeniu konsekwencji tego naruszenia - nie uwzględnia okoliczności leżących po stronie sprawcy naruszenia. Ponadto, diagnosta pełni funkcję publiczną, w związku z czym wymagana jest od niego szczególna staranność w wykonywaniu swoich czynności oraz przestrzeganie obowiązujących w tym zakresie przepisów. Skoro diagnosta uzyskał uprawnienia, to znaczy, że posiada odpowiednie wykształcenie i praktykę, można zatem od niego wymagać znajomości urządzeń, zasad podlegania tych urządzeń pod dozór techniczny jak i umiejętności sprawdzenia niezbędnych danych urządzeń - w razie zaistnienia ewentualnych wątpliwości. Diagnosta winien dochować szczególnej staranności. Celem regulacji prawnej ustanowionej na gruncie art. 84 ust. 3 ustawy jest odsunięcie od czynności diagnostycznych nierzetelnych diagnostów dokonujących wpisów do dowodów rejestracyjnych lub wystawiających zaświadczenia skutkujących dopuszczeniem do ruchu pojazdów niesprawnych bądź w istocie niesprawdzonych pod względem technicznym, co naraża na niebezpieczeństwo uszkodzenia ciała lub utraty życia osoby korzystające ze zgłoszonych do badań pojazdów jak i innych użytkowników drogi, nie mówiąc już o szkodach w mieniu.
Podkreślić należy, że z treści art. 84 ustawy wynika jednoznacznie, że ustawodawca przywiązuje duże znaczenie do kwalifikacji i profesjonalizmu diagnosty uznając, iż w dużej mierze to od jego umiejętności i rzetelności zależy stan techniczny pojazdów znajdujących się w ruchu drogowym, a tym samym również i istotny aspekt bezpieczeństwa ruchu drogowego odnoszony do stanu technicznego dopuszczonych do ruchu i uczestniczących w nim pojazdów. Dlatego też diagności są podmiotami wyłącznie upoważnionymi do wykonywania badań technicznych pojazdów, z czym wiąże się wynikający z przepisów Prawa o ruchu drogowym wymóg posiadania wykształcenia technicznego i praktyki oraz odbycia szkolenia zakończonego egzaminem z wynikiem pozytywnym. Dodać należy, że regulacjom normującym zdobywanie uprawnień diagnosty towarzyszą zawarte w art. 84 ust. 3 ustawy restrykcyjne zasady odpowiedzialności tej grupy zawodowej. Przepis ten, w przypadkach w nim przewidzianych, nakazuje staroście cofnięcie diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych. Zgodnie z tymi regulacjami, już samo wystawienie zaświadczenia dającego podstawę do dopuszczenia do ruchu pojazdów niespełniających wymogów technicznych uzasadnia zastosowanie sankcji wobec diagnosty, który taki dokument wydał, gdyż naraża w ten sposób na niebezpieczeństwo pozostałych użytkowników ruchu drogowego. W tej sytuacji bez znaczenia dla oceny dokonanego przez diagnostę naruszenia prawa jest fakt, czy kontrolowany pojazd ostatecznie został dopuszczony do ruchu, diagnosta uchybił powierzonym mu obowiązkom, które mają istotne znaczenie za względu na ochronę bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Wyrok WSA w Krakowie z dnia 7 lutego 2020 r., sygn. akt: III SA/Kr 1152/19
