Czy część teoretyczna szkolenia kandydatów na instruktorów oraz warsztaty doskonalenia zawodowego instruktorów mogą być prowadzone w formie e-learningu?
Odpowiedź: Ścisła wykładnia przepisów prowadzi do konieczności udzielenia odpowiedzi przeczącej, jednakże można przyjąć nieco szerszą wykładnię, w ramach której dopuszczalne jest prowadzenie e-learningu opartego na technologii telekonferencji.
Uzasadnienie: Odpowiedź na postawione pytanie wymaga w pierwszej kolejności wskazania warunków jakie są stawiane przez przepisy prawa w odniesieniu do sposobu teoretycznego szkolenia kandydatów na instruktorów oraz warsztaty doskonalenia zawodowego. W obu przypadkach warunki te możemy znaleźć w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 roku o kierujących pojazdami oraz rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 roku w sprawie szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców.
W odniesieniu do kandydatów na instruktorów wymaga się, aby zajęcia teoretyczne były prowadzone w formie wykładów i ćwiczeń przez osoby posiadające specjalistyczną wiedzę, tj. adekwatną do tematu danych zajęć teoretycznych (art. 35 ust. 3 pkt 1 ustawy). Przywołane rozporządzenie określa szczegółowo liczbę godzin zajęć (§22 ust. 1) i przesądza, że liczba godzin zajęć teoretycznych ma być równa 45 minutom (§24).
W mojej ocenie taka redakcja przepisów zakłada w sposób dorozumiany wyłącznie taką formę przekazywania wiedzy, w której uczestniczą jednocześnie wszyscy uczestnicy kursu. Ewentualny e-learning nie mógłby zatem polegać na statycznym udostępnieniu opracowanych materiałów (zwłaszcza w postaci prezentacji), lecz musiałby mieć charakter przeprowadzanej na żywo transmisji zajęć z możliwością obiektywnego stwierdzenia obecności poszczególnych uczestników w tym czasie przy terminalach oraz zapewnieniu możliwości interakcji między uczestnikami a prowadzącym zajęcia (szczególnie istotnej w odniesieniu do przypadku prowadzenia ćwiczeń). Warunki takie spełniają np. rozwiązania oparte o wideokonferencje.
Zaznaczyć jednak należy, że wniosek taki pozostaje w sprzeczności z intencją ustawodawcy. Świadczy o tym analiza art. 23 ust. 3 ustawy o kierujących pojazdami. Przepis ten przesądza explicite, że wykłady realizowane w ramach części teoretycznej szkolenia osoby ubiegającej się o uzyskanie uprawnienia do kierowania motorowerem lub pojazdem silnikowym mogą być prowadzone w formie nauczania na odległość, z wykorzystaniem technik komputerowych i Internetu. Wynikające z art. 23 ust. 2 pkt 1 formy części teoretycznej szkolenia „na prawo jazdy” – wykłady i ćwiczenia – pokrywają się z formami stosowanymi w odniesieniu do części teoretycznej szkolenia dla kandydatów dla instruktorów. Gdyby z samego wyliczenia tych form jednoznacznie wypływał wniosek o możliwości stosowania nauczania na odległość, przepis art. 23 ust. 3 stanowiłby superfluum ustawowe, a tym samym przeczyłby zasadzie racjonalnego ustawodawcy. Oznacza to, że ścisła wykładnia przepisów prowadzi do konieczności udzielenia odpowiedzi przeczącej na postawione pytanie.
Uwzględniając jednak fakt, że wideokonferencja stanowi jedynie techniczne ułatwienie, nie wpływając na istotę (charakter) przeprowadzonych zajęć opowiadam się za dopuszczalnością takiej formy realizacji części teoretycznej szkolenia dla kandydatów na instruktorów.
W odniesieniu do warsztatów doskonalenia zawodowego instruktorów przepisy określają długość kursu (3 dni, §1 pkt 2 lit. c rozporządzenia) oraz przypisuje liczbę godzin zajęć teoretycznych, które muszą być przewidziane na uzupełnienie wiedzy z zakresu poszczególnych tematów (§31 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia). Brak jest w tym przypadku jednoznacznego wskazania, że zajęcia te muszą być prowadzone w formie wykładów i ćwiczeń; brak również wskazania ile minut ma trwać godzina zajęć. Uwzględniając jednak fakt, że są to zajęcia dedykowane uzupełnieniu wiedzy z tematów, o których mowa w §22, należy przyjąć, że wykładnia funkcjonalna nakazuje stosować pomocniczo omówione już wcześniej reguły z §22. Prowadzi to zatem do wniosków identycznych z już wcześniej przedstawionymi.
