Komentarz do art. 54 ust. 3 pkt 1-3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Art. 54. 3. Umowa, o której mowa w ust. 1 i 2, określa w szczególności:
1) strony umowy;
2) cel i przedmiot umowy;
3) miejsce sprawowania pieczy zastępczej.
Na wstępie należy zaznaczyć, że umowa z rodziną zastępczą może zawierać również inne elementy niż wskazane w art. 54 ust. 3.
Pomimo, iż literalne brzmienie ust. 1 i 2 art. 54 może sugerować, że stroną umowy zawieranej z rodziną zastępczą jest starosta nie jest to wniosek prawidłowy. Stroną umowy zawsze będzie powiat, jako podmiot posiadający osobowość prawną. Starosta będzie tutaj działał jako podmiot reprezentujący powiat.
Należy zaznaczyć, że art. 54 wprowadza wyjątek od zasad reprezentacji przy składaniu oświadczeń woli wynikającej z art. 48 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym, zgodnie z którym oświadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd. Ponadto wydaje się, że art. 54 nie wyłącza stosowania art. 48 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym, z którego wynika, że jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu lub osoby przez niego upoważnionej. Zawarcie umowy z rodziną zastępczą zawsze będzie prowadziło do powstania zobowiązań majątkowych. W przypadku gdy rodziną zastępczą tworzą małżonkowie, zawsze oboje muszą być stroną umowy, ponieważ umowę zawiera się zawsze w rodziną zastępczą.
Cel zawarcia umowy powinien pokrywać się z celem umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej zdefiniowanym w art. 33 ustawy, natomiast przedmiot umowy powinien pokrywać się z art. 40 ustawy. Miejsce sprawowania pieczy zastępczej powinno określone poprzez wskazanie konkretnego adresu. Należy przypomnieć, że art. 42 ust. 1 pkt 7 jako warunek sprawowania pieczy zastępczej przez rodzinę wskazuje zapewnienie dziecku odpowiednich warunków bytowych i mieszkaniowych. Co prawda ustawodawca jako przesłankę rozwiązania umowy z rodziną zastępczą wskazuje, zmianę miejsca sprawowania pieczy zastępczej poprzez opuszczenie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub powiatu, którego starostą została zawarta umowa a nie zmianę miejsca zamieszkania na terenie powiatu, niemniej jednak biorąc pod uwagę zasadę swobody umów, oraz dobro dziecka zasadnym jest by starosta miał informację co do tego pod jakim konkretnym adresem zamieszkuje rodzina zastępcza i powierzone jej dzieci oraz miał możliwość oceny czy w przypadku zmiany tego adresu czy nowy lokal gwarantuje zapewnienie dziecku odpowiednich warunków mieszkaniowych.
