Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła inspekcję w Ministerstwie Sportu i Turystyki oraz w wybranych polskich związkach sportowych, ujawniając poważne nieprawidłowości w realizacji programów dofinansowania sportu wyczynowego, młodzieżowego i powszechnego. Kontrola wykazała brak strategicznej wizji rozwoju sportu w Polsce, nierzetelne zarządzanie funduszami oraz niewystarczający nadzór nad wydatkowaniem publicznych środków.

Brak strategii i nieosiągnięte cele sportowe

Jednym z kluczowych zarzutów NIK był brak strategii rozwoju sportu po 2020 roku. Poprzedni dokument strategiczny obowiązywał jedynie do tego czasu, a kolejny nie został opracowany. Tymczasem zgodnie z ustawą o działach administracji rządowej minister sportu jest zobowiązany do inicjowania i wdrażania polityki rządowej w tym obszarze. Niepełna realizacja programów doprowadziła do tego, że polscy sportowcy nie osiągnęli zakładanych wyników na najważniejszych imprezach międzynarodowych. Polska reprezentacja zajęła dopiero 42. miejsce w rankingu medalowym letnich Igrzysk Olimpijskich w Paryżu i zdobyła zaledwie jeden medal podczas zimowych Igrzysk w Pekinie.

Nieprawidłowości finansowe i uznaniowe dotacje

W latach 2019–2024 Ministerstwo Sportu i Turystyki wydało ponad 2,6 mld zł na realizację programów sportowych. Z tego 1,4 mld zł przeznaczono na sport wyczynowy, blisko 900 mln zł na sport młodzieżowy i ponad 378 mln zł na sport powszechny. Kontrola wykazała, że środki były często rozdysponowywane w sposób niezgodny z przepisami i programami, a procedury decyzyjne były nieprzejrzyste.

Jednym z najbardziej jaskrawych przypadków była decyzja o przyznaniu 186 mln zł na budowę Narodowego Centrum Szkolenia, Badań i Treningu Piłki Nożnej w Otwocku. NIK wykazała, że wniosek inwestycyjny nie spełniał wymogów formalnych, a decyzja zapadła mimo negatywnej oceny zespołu opiniującego. W związku z tym skierowano zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez byłego ministra sportu.

Nieprawidłowości w związkach sportowych

Nieprawidłowości ujawniono również w związkach sportowych, m.in. w Polskim Związku Sportowym Cheerleadingu, Polskim Związku Narciarskim, Polskim Związku Pływackim, Polskim Związku Badmintona i Polskim Związku Tenisowym. Stwierdzono nieprawidłowe wykorzystanie dotacji na kwotę 2,5 mln zł, a także nieterminowy zwrot niewykorzystanych środków w wysokości 249,8 tys. zł przez kilka innych federacji.

W Polskim Związku Badmintona doszło do bezpodstawnego dofinansowania pikników rodzinnych na kwotę blisko 700 tys. zł, mimo że wydarzenia te nie spełniały kryteriów systemowego projektu sportowego. W Polskim Związku Sportowym Cheerleadingu wydatkowano 37 tys. zł na obozy i wynajem hali, przy czym niektóre płatności nigdy nie zostały uregulowane, a ministerstwo nie zweryfikowało dowodów księgowych.

Transparentność i kontrola pod znakiem zapytania

NIK zwróciła uwagę na brak transparentności przy podziale dotacji. Ministerstwo informowało, że środki są dzielone według algorytmu, jednak aż 30% funduszy przydzielano uznaniowo, co rodziło ryzyko korupcyjne. Ponadto resort nie sprawował należytego nadzoru nad wydatkami związków sportowych, a w niektórych przypadkach rozliczenia dotacji zatwierdzano po terminie, naruszając ustawę o finansach publicznych.

Pozytywne aspekty kontroli

Mimo licznych nieprawidłowości kontrola wykazała, że programy w zakresie sportu powszechnego i młodzieżowego były realizowane skutecznie. Dzięki dofinansowaniu udało się objąć wsparciem niemal 9,5 mln uczestników, w tym 7,9 mln osób z niepełnosprawnościami. Ponadto zwiększyła się liczba młodych sportowców objętych szkoleniem, a reprezentacja Polski odnotowała awans w rankingach medalowych młodzieżowych mistrzostw Europy i świata.

Konsekwencje i dalsze działania

W wyniku kontroli obecny minister sportu cofnął decyzję o przyznaniu dofinansowania dla PZPN i podjął działania na rzecz opracowania nowej strategii rozwoju sportu w Polsce. Planowana jest również analiza zarządzania polityką sportową, która ma pomóc w lepszym planowaniu i kontrolowaniu wydatków na sport.

Więcej informacji na temat kontroli można znaleźć TUTAJ.

Źródło: NIK