W ostatnim czasie Sejm uchwalił tekst ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw - tzw. specustawę powodziową. Projekt, który zapewne zostanie już wkrótce uchwalony w Senacie bez żadnych poprawek, przewiduje wprowadzenie szeregu udogodnień dla różnych podmiotów i sektorów gospodarki, dla których niedawna klęska żywiołowa okazała się szczególnie brzemienna w skutkach. W tekście specustawy wiele miejsca przeznaczono potrzebom edukacji publicznej, która została dotknięta powodzią w dużym stopniu. Bezpośrednio po kulminacji żywiołu zajęcia nie odbywały się w ponad 600 szkołach na obszarze czterech województw. Choć ilość placówek z zawieszoną pracą malała z każdym dniem, część z nich jeszcze długo będzie borykać się z problemami wynikłymi z zalania.

Prawo do zasiłku celowego zagwarantowane

Jak wynikało z wcześniejszych zapewnień Minister Edukacji Narodowej, uczniowie poszkodowani w wyniku powodzi, zostaną wsparci zasiłkiem celowym w kwocie 1000 zł. Pieniądze, które mają być przeznaczone na zaspokojenie edukacyjnych potrzeb dziecka realizującego przygotowanie przedszkolne lub uczęszczającego do każdego typu szkoły, będą wypłacane niezależnie od dochodów i statusu majątkowego rodziny ucznia. Wniosek w przedmiocie przyznania zasiłku składać mogą rodzice, opiekuni prawni i inne podmioty uprawnione do reprezentowania dziecka, zaś decyzję w ciągu dwóch dni od dnia wpłynięcia wniosku wydawać będzie wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Opieka nad uczniami w wyjątkowym trybie

Specustawa przewiduje także szczególne tryby sprawowania opieki nad uczniami szkół i wychowankami przedszkoli w okresie usuwania skutków powodzi. Kształcenie i wychowanie dzieci i młodzieży może być realizowane w ramach zadań własnych właściwych jednostek samorządu terytorialnego, których wykonanie spoczywać będzie na wójtach (przez co rozumie się także burmistrzów i prezydentów miast), starostach i marszałkach województw.

Inne zmiany dotyczące opieki nad uczniami zostały powiązane z wprowadzeniem na określonym obszarze stanu wyjątkowego. Jak wynika z nowelizowanych ustaw, realizacja zadań z zakresu oświaty i wychowania będzie mogła być w tych okolicznościach powierzona Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, jak i Instytutowi Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Powierzenie zadań oświatowych tym podmiotom będzie uprawnieniem ministra edukacji, który w świetle specustawy będzie mógł zlecić ich realizację także w okresie do sześciu miesięcy po zakończeniu obowiązywania stanu nadzwyczajnego.

Propozycja rozwiązania problemu braku miejsca do prowadzenia zajęć

Konkretne udogodnienia przewidziano także w obszarze samej organizacji zajęć edukacyjnych w razie braku możliwości prowadzenia ich w budynkach szkolnych. Organy prowadzące szkoły będą mogły wyznaczyć zastępcze miejsca, w których będą odbywać się zajęcia, do czego wymagana będzie jedynie opinia kuratora oświaty wraz ze zgodą odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego. Tymczasowe lokalizacje lub siedziby będą mogły funkcjonować nie dłużej niż do końca roku szkolnego 2025/26. Inną ważną "lokalową" zmianą będzie możliwość mieszczenia w jednym oddziale większej ilości uczniów niż wynika to z przepisów. Do wprowadzenia takiej zmiany umożliwionej na obszarach objętych powodzią, wymagana będzie jedynie zgoda kuratora oświaty.

Dłuższe terminy przekazywania informacji oświatowych

Terminy przekazywania aktualnych danych do bazy danych Systemu Informacji Oświatowej oraz Rejestru Szkół i Placówek Oświatowych, tj. wykonywania zadań, o których mowa w art. 30 i 34 ustawy o SIO, zostaną na podstawie specustawy wydłużone z 7 do 21 dni. Dotyczyć ma to jednak wyłącznie tych jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze w wyniku tegorocznej powodzi wprowadzony został stan klęski żywiołowej.

Komputery dla szkół dotkniętych powodzią na nowych zasadach

Wsparcie sprzętowe dla placówek oświatowych dotkniętych powodzią ma odbywać się m.in. w formie rozdysponowania nadwyżek laptopów do organów prowadzących szkoły uszkodzone lub zniszczone w wyniku klęski żywiołowej. Wyboru organów prowadzących ma dokonać minister, jednak w przypadku nieprzekazania całej nadwyżki sprzętu komputerowego wszystkim potrzebującym, będzie mogło się ono odbywać na podstawie wniosków składanych przez konkretne podmioty.

Uczniowie i ich pracodawcy bez powodów do obaw

Przepisy specustawy dotyczyć będą nie tylko organów prowadzących czy dyrekcji szkół. Na przewidzianych w niej możliwościach skorzystają także sami uczniowie. Unormowania specustawy w szczególny sposób dotyczą uczniów szkół branżowych zatrudnionych w ramach przygotowania do pracy w zawodzie, której porządek zaburzyły ostatnie wydarzenia. W świetle regulacji, w okresie ograniczenia lub zawieszenia zajęć szkolnych, brak możliwości wykonywania pracy przez młodocianych pracowników w związku z powodzią, będzie podstawą usprawiedliwienia ich nieobecności. Ten okres zostanie także wliczony do okresu przygotowania zawodowego u pracodawcy, odbywanego przez młodocianego pracownika. Sami pracodawcy będą z kolei mogli zaliczyć taki czas do okresu, za jaki przysługuje im dofinansowanie kosztów kształcenia.

Z pełną treścią projektu możecie Państwo zapoznać się na stronie internetowej Senatu RP