Wicedyrektor, któremu organ prowadzący powierza pełnienie obowiązków dyrektora nie może odmówić wykonania tego polecenia – pisaliśmy o tym tutaj, gdzie skomentowaliśmy i przybliżyliśmy Państwu wyrok WSA w Poznaniu z 28.09.2023 r.

Jak natomiast wygląda sytuacja w przypadku, kiedy to organ prowadzący powierza pełnienie obowiązków dyrektora bez zgody nauczyciela niebędącego wicedyrektorem? Zapraszamy do lektury.

Organ prowadzący powierza, nauczyciel nie chce

W sprawie rozpoznawanej przez WSA w Warszawie kluczową rolę odgrywa stan faktyczny, na podstawie którego sąd dokonał pogłębionej analizy konieczności uzyskania (bądź nie) zgody nauczyciela na powierzenie mu pełnienia obowiązków dyrektora.

Burmistrz w drodze zarządzenia powierzył nauczycielowi pełnienie obowiązków dyrektora szkoły podstawowej do czasu powierzenia stanowiska dyrektora tej jednostki, jednak nie dłużej niż na okres 10 miesięcy. W uzasadnieniu organ wskazał, że w placówce nie ma stanowiska wicedyrektora, w związku z czym powierzył skarżącej pełnienie obowiązków dyrektora jako nauczycielowi w tej szkole.

Z kolei skarżąca oświadczyła na piśmie, że nie przyjmuje powierzonej jej funkcji, co spotkało się z odpowiedzią burmistrza, że pełnienie funkcji dyrektora nie jest uzależnione od jej zgody. Organ dodał, że nauczyciel nie może skutecznie uchylić się od pełnienia ww. obowiązków, a złożone oświadczenie o rezygnacji należy traktować jako bezskuteczne.

Powierzenie funkcji tylko za zgodą nauczyciela

WSA zgodził się z argumentacją skarżącej nauczycielki i stwierdził, że powierzenie jej jako nauczycielowi w ww. szkole pełnienia obowiązków dyrektora tej placówki nie mogło mieć miejsca bez jej zgody, czy wręcz pomimo jej wyraźnego w tym zakresie sprzeciwu.

Co istotne, sąd zauważył, że w dotychczasowym orzecznictwie problem ten (wyrażenie zgody na pełnienie obowiązków dyrektora) był analizowany, ale w kontekście wicedyrektora szkoły. Przyjmowano w nim, że zgoda wicedyrektora na powierzenie funkcji dyrektora nie jest potrzebna. Jednocześnie zwracano uwagę, że osoba, która wyraziła zgodę na to, by być wicedyrektorem z góry godziła się na wykonywanie obowiązków dyrektora szkoły w sytuacji, w której przepisy rangi ustawy wymagają, aby wicedyrektor szkoły wykonywał przez pewien okres obowiązki dyrektora.

Argumentacji dotyczącej wicedyrektora szkoły nie można przenosić na nauczyciela w tej szkole, bowiem jego zakres obowiązków jest zdecydowanie inny niż wicedyrektora i nie obejmuje „zastępowania” dyrektora szkoły.

WSA przyjął, że art. 63 ust. 13 Prawa oświatowego dotyczy dwóch „rodzajowo odmiennych stanów faktycznych”, z których:

• jeden dotyczy powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi,
• natomiast drugi – nauczycielowi tej szkoły przy braku stanowiska wicedyrektora.

Choć przepis art. 63 ust. 13 Prawa oświatowego jest regulacją szczególną i jako taki powinien być wykładany ściśle, a brak w nim mowy o konieczności uzyskania zgody ww. osób na powierzenie im pełnienia obowiązków dyrektora, to jednak jego stosowanie nie może prowadzić do naruszenia prawa, a w szczególności zasady wynikającej z art. 11 Kodeksu pracy.

Prawo oświatowe vs Kodeks pracy

Z art. 11 Kodeksu pracy wynika, że nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. WSA przyjął, że również zmiana treści stosunku pracy na niekorzyść pracownika (uszczuplenie jego płacy, zwiększenie obowiązków lub zmniejszenie uprawnień) może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie na mocy czynności i zdarzeń prawnych.

Jest to możliwe w drodze czynności dwustronnej (porozumienie zmieniające) lub jednostronnej (wypowiedzenie zmieniające), co nie oznacza braku zgody pracownika na nowe warunki pracy i płacy.

Sąd dodatkowo zwrócił uwagę na art. 42 § 4 Kodeksu pracy, zgodnie z którym wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane (wyłącznie) w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o prace na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.

Jak zatem ocenić relacje Prawa oświatowego i Kodeksu pracy? Otóż WSA stwierdził, że właściwe zastosowanie art. 63 ust. 13 Prawa oświatowego powinno uwzględniać regulacje Kodeksu pracy, co w przypadku nauczyciela (o którym mowa w tym przepisie) oznacza uzyskanie jego zgody na zwiększenie zakresu jego obowiązków przez kolejnych 10 miesięcy.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26.01.2024 r., sygn. akt VII SA/Wa 2364/23, orzeczenie nieprawomocne

Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl