Nieczytelna ustawa o systemie oświaty, nieżyciowe zapisy w Karcie Nauczyciela, przywrócenie weta kuratora, dotacja zamiast części subwencji oświatowej – to wady prawa oświatowego, które trzeba zmienić.
Postuluje o to XX Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich w stanowisku podjętym 1 czerwca br. w Ossie.
Wynika z niego konieczność gruntownego znowelizowania ustawy o systemie oświaty, która na skutek licznych zmian, stała się aktem prawnym wyjątkowo nieczytelnym i stwarzającym problemy interpretacyjne dla stosujących ją w praktyce. W ocenie ZPP najlepszą do tego okazją będzie uchwalenie zapowiadanych zmian w systemie oświaty. - Nie przesądzając o jej kształcie powiaty zrzeszone w Związku Powiatów Polskich popierają ideę wydłużenia okresu nauki w obecnych szkołach ponadgimnazjalnych i deklarują gotowość przyjęcia jednego rocznika uczniów więcej – wynika ze stanowiska.
Związek Powiatów Polskich dostrzega również pilną potrzebę przeanalizowania rozwiązań funkcjonujących w Karcie Nauczyciela. - Wiele przywilejów wynikających z Karty Nauczyciela nie tylko jest całkowicie nieuzasadnionych ze społecznego i ekonomicznego punktu widzenia, lecz również jest szkodliwych z punktu widzenia uczniów – ze względu na uniemożliwienie działań racjonalizujących proces edukacji – twierdzi ZPP. Chodzi m.in. o niesienie nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego i dodatku wiejskiego. Dodatki te są pozostałością z czasów kiedy na terenie wiejskim występował deficyt wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej. Zniesiony powinien zostać mechanizm wyrównywania wynagrodzeń - wypłata jednorazowego dodatku uzupełniającego, przewidzianego w art. 30a KN. - Rozwiązanie to z jednej strony utrudnia stosowanie systemu motywacji a z drugiej uderza w samodzielność jednostek samorządu terytorialnego, powodując także, że wypłata dodatków według harmonogramu przewidzianego w ustawie jest niezwykle trudna i wiąże się z ryzykiem wielu pomyłek – piszą starostowie z stanowisku.
Nie mniej istotna jest także zmiana podmiotu odpowiedzialnego za wypłatę wynagrodzenia za okres urlopu dla poratowania zdrowia. Świadczenia związane z chorobą są domeną systemu ubezpieczeń społecznych i powinny być finansowane z tego systemu a nie ze środków pracodawcy.
Nie są to wszystkie nieracjonalne rozwiązania zawarte w Karcie Nauczyciela. Inne to np. wcześniejsze o dwa lata w porównaniu z innymi pracownikami otrzymywanie przez nauczycieli dodatku za wysługę lat, prawo nauczyciela zatrudnionego na wsi do otrzymywania do osobistego użytkowania działki gruntu szkolnego lub komunalnego.
Zdaniem ZPP konieczne jest jednoznaczne określenie standardów edukacyjnych, ich rzetelna wycena a następnie dostosowanie do niej sposobu rozdziału środków subwencji oświatowej. - Wobec demograficznych trendów obecny system wymaga znaczącej przebudowy. Subwencja naliczana w oparciu o liczbę uczniów w sytuacji zmniejszania się liczebności klas, przy jednoczesnych trudnościach w obniżaniu kosztów stałych, prowadzi w wielu samorządach do zwiększenia różnicy pomiędzy wydatkami oświatowymi a otrzymywaną subwencją – wynika ze stanowiska.
Dyskusyjne jest też utrzymywanie niepublicznego szkolnictwa pomaturalnego i ewentualnie szkolnictwa dla dorosłych. A to dlatego, że są to systemy niezwykle kosztowne. Na szkoły tego typu wydatkowane są ogromne środki podczas gdy ich efektywność kształcenia – mierzona liczbą absolwentów – jest na poziomie kilku procent.
Pomimo negatywnego stanowiska Związku Powiatów Polskich do ustawy okołobudżetowej ponownie wprowadzono w art. 13 obowiązek przeznaczania przez samorządy w roku 2016 na realizacje zadań wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, środków w wysokości nie niższej niż wynikająca z podziału części oświatowej subwencji ogólnej. Przepis taki łamie ustrojową zasadę samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Czyni uwzględnienia faktu, że określone wagi w algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej mają charakter ryczałtowy i nie odzwierciedlają rzeczywistych kosztów świadczeń na rzecz konkretnego ucznia, czy wychowanka.
Związek Powiatów Polskich także negatywnie ocenił rozwiązanie przywrócenia „weta kuratora” w przypadku likwidacji i przekształcenia szkoły. - Rozwiązanie to ogranicza samodzielność samorządów w realizowaniu lokalnej polityki oświatowej. Podejmując decyzję o likwidacji szkoły, samorządy zawsze dokonują głębokiej analizy demograficznej i ekonomicznej a wyniku tych zabiegów żaden uczeń nie zostaje pozbawiony możliwości nauki a konkretne decyzje zapadają zawsze pod wnikliwą kontrolą społeczną. W naszej ocenie negatywna opinia kuratora o likwidacji szkoły stanowiącej obciążenie finansowe dla budżetu konkretnej jednostki samorządu terytorialnego powinno się wiązać z przekazaniem dodatkowych środków z budżetu państwa na utrzymanie takiej szkoły – tłumaczy Ludwik Węgrzyn, prezes Zarządu ZPP, starosta bocheński.
Z pełną treścią Stanowiska ZO ZPP można zapoznać się TUTAJ.
