Co będzie dalej, czyli wspólne odgadywanie możliwych rozwiązań fabuły opowiadania, rozpracowanie językowych chwytów Romea, a także odpowiedź na pytanie, co jest kluczem do sławy i bogactwa – na stronie Instytutu Badań Edukacyjnych pojawiło się wiele dobrych pomysłów na ciekawe lekcje języka polskiego w gimnazjum. Czy rzeczywiście nauczyciele potrzebują nowych materiałów? Co o tym mówią dotychczasowe badania IBE?

Co wiemy o uczniach i lekcjach polskiego

Przeprowadzone przez IBE Badanie dydaktyki literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej, przeprowadzone w latach 2012–2014, objęło 180 szkół z całej Polski. Uczestniczyło w nim niemal 17 000 uczniów, ponad 16 000 rodziców, prawie 500 polonistów, 177 dyrektorów szkół i 192 nauczycieli bibliotekarzy.  Dzięki niemu dowiedzieliśmy się przede wszystkim, jakie są polonistyczne kompetencje gimnazjalistów, ale również jak wyglądają lekcje języka polskiego, jakie metody stosują na nich nauczyciele, a o jakich marzą uczniowie. Wiemy, jak uczniowie oceniają te zajęcia, poznaliśmy ich zakres tematyczny, w tym dobór lektur, ale też atmosferę w klasie i na lekcji.

Choć większość nauczycieli deklaruje, że uczy za pomocą tzw. metod aktywizujących, nie zauważają już tego w takim stopniu sami uczniowie. Z obserwacji lekcji wynika, że nauczyciele często narzucają gotowe interpretacje, bez dania uczniom szansy na większą samodzielność, przez co często uczniowie mają kłopot z uzasadnianiem własnych sądów.

Czy lektury mogą pomóc?

Jak sprawić, by lekcje polskiego były inspirujące, twórcze, dawały dużo satysfakcji nauczycielom, a uczniów wciągały do działania? Jak rzeczywiście zaangażować uczniów, by stali się współtwórcami procesu dydaktycznego choćby w zakresie doboru lektur? Z badań IBE (badania realizacji podstawy programowej oraz badania czytelnictwa dzieci i młodzieży) wynika, że to właśnie w gimnazjum uczniowie, zwłaszcza chłopcy, przestają czytać. Może więc zaangażowanie ich w tworzenie list lektur dostosowanych do konkretnej grupy uczniów zwiększyłoby szanse na to, że chętniej sięgaliby po książkę?

Nauczyciele jednak zazwyczaj wykorzystują te listy lektur, które są im zaproponowane przez wydawców podręczników. Brak właściwego zestawu książek w bibliotekach szkolnych oraz niedostępność najnowszych pozycji również ograniczają możliwości zmiany wyboru lektur. Na dodatek nie każdy nauczyciel czuje się gotowy do rozmowy z uczniami na tematy, które ich najbardziej interesują: problemy okresu dojrzewania, konfliktów międzypokoleniowych, równości kobiet i mężczyzn, erotyki.

Jakie gotowe rozwiązania dostarcza IBE  

W trakcie badania realizacji podstawy programowej w gimnazjum wypracowano wiele cennych pomysłów na pracę z uczniami. Jest ich ponad pół tysiąca! To np. gotowe scenariusze lekcji, które wskazują nauczycielom nowe utwory, o których warto rozmawiać, ale też nowe, ciekawe metody pracy z tekstem.  Nie ma tu mowy o braku tekstu czy obudowy do niego, bo są zamieszczone odpowiednie fragmenty do pracy, a także scenariusz lekcji.

Dodatkową wartością zamieszczonych materiałów jest to, że są one wypracowane m.in. przez nauczycieli praktyków, sprawdzone na lekcjach, w różnych zespołach uczniowskich. Mamy tu więc zarówno gotowe scenariusze lekcji wraz z omawianymi tekstami, jak i sprawdziany, podsumowania czy projekty np. uczące dobrego pisania.  

Dla kogo, gdzie, jak je zdobyć

Wszystkie materiały dostępne są na stronie IBE. Można tam pobrać gotowe scenariusze, testy, materiały z cytatami, prezentacje. Baza będzie cyklicznie uzupełniana o kolejne narzędzia wypracowane w trakcie badania. Docelowo znajdzie się w niej kilkaset materiałów.

Materiały do pobrania: http://bdp.ibe.edu.pl/search?subject_id=4§ion=2

Informacja o Instytucie Badań Edukacyjnych:
Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) zatrudnia około 150 badaczy zajmujących się edukacją – socjologów, psychologów, pedagogów, ekonomistów, politologów i przedstawicieli innych dyscyplin naukowych – wybitnych specjalistów w swoich dziedzinach. Instytut uczestniczy w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, przygotowuje raporty, sporządza ekspertyzy oraz pełni funkcje doradcze w tym zakresie, aktywnie promuje politykę edukacyjną opartą na faktach (evidence-based policy and practice) i szczególnie dużą wagę przywiązuje do badań, których wyniki mogą zostać wykorzystane w praktyce i polityce edukacyjnej na szczeblu krajowym i lokalnym. www.ibe.edu.pl

Informacje o projekcie Entuzjaści Edukacji:
Celem głównym projektu systemowego „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” (Entuzjaści Edukacji) jest wzmocnienie systemu edukacji w zakresie badań edukacyjnych oraz zwiększenie wykorzystywania wyników badań naukowych w polityce i praktyce edukacyjnej oraz w zarządzaniu oświatą. www.eduentuzjasci.pl

Źródło: ibe.edu.pl