W ustawie o systemie oświaty wskazano, że prawo wyboru spośród podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego przysługuje nauczycielowi. Stanowi to nawiązanie do art. 12 ust. 2 Karty Nauczyciela, gdzie wyrażono swobodę nauczyciela w wyborze spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręczników i innych pomocy naukowych.
Dyrektor szkoły podaje do publicznej wiadomości, do dnia 15 czerwca, jaki zestaw podręczników będzie obowiązywał od nowego roku szkolnego.
O dopuszczalności podręczników do użytku szkolnego decyduje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania na podstawie decyzji administracyjnej, jeżeli podręcznik ten uzyskał pozytywna opinię rzeczoznawców wskazanych przez ministra spośród listy rzeczoznawców przez niego prowadzonej. Opinia rzeczoznawców jest jedynie dowodem, który ma zostać oceniony zgodnie z przepisami postępowania administracyjnego, a decyzję wydaje właściwy minister, który w jej uzasadnieniu wskazuje czy podziela, czy też nie opinię rzeczoznawców.
Zgodnie z §26 ust. 1 rozporządzenia MEN z 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników, wnioskodawca ubiegający się o dopuszczenie podręcznika do użytku szkolnego wnosi opłatę w wysokości 4 8000 zł (ust. 2 wskazuje przypadki niższych opłat z tego tytułu). Opłatę tę wnosi się na rachunek bankowy wskazany przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
Decyzja administracyjna w sprawie dopuszczenia podręcznika do użytku szkolnego może zostać cofnięta. Stosowne postepowanie wszczyna się na wniosek podmiotu, który posiada tytuł prawny do podręcznika lub z urzędu. Cofnięcie decyzji z urzędu może nastąpić tylko z dwóch względów: po pierwsze na podstawie opinii co najmniej dwóch rzeczoznawców o utracie przez podręcznik aktualności lub przydatności dydaktycznej i po drugie upłynęły 3 lata od wyczerpania nakładu i nie planuje się jego wznowienia.
Uwaga!
Nauczyciel dokonując wyboru podręczników ma obowiązek kierować się wyłącznie przesłankami dydaktycznymi oraz potrzebami i możliwościami uczniów. Nauczyciele i dyrektorzy nie mogą przyjmować od wydawnictw korzyści majątkowych lub osobistych w zamian za wybór ich podręczników. jest to niedopuszczalne i może stanowić przestępstwo łapownictwa z art. 228 kodeksu karnego. Kontrolę przestrzegania prawa w zakresie prawidłowego wyboru podręczników sprawuje Kurator Oświaty. Z kolei do kontroli prawidłowości dysponowania przyznanymi szkole środkami budżetowymi oraz pozyskanymi przez szkołę środkami finansowymi pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowania mieniem uprawniony jest organ prowadzący szkołę (art. 34a ustawy o systemie oświaty).
