Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego w perspektywie do roku 2020 jest jeszcze na etapie opracowywania, a Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego już przygotował założenia zmian w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym proponujące dostosowanie funkcjonowania systemu uczelni wyższych do nowych wyzwań współczesności.

Cztery główne cele stawiane w założeniach to:

1. ułatwienie dostępu do studiów wyższych osobom dojrzałym w ramach uczenia się przez całe życie. Ma to nastąpić poprzez nowy system potwierdzania posiadanych przez osoby mające ukończony 25 rok życia kompetencji zdobytych poza systemem szkolnictwa wyższego, a więc np. uzyskanych w procesie samodoskonalenia, czy wykonywania pracy zawodowej. Dzięki temu osoba mająca potwierdzone kwalifikacje będzie mogła uczestniczyć w mniejszej liczbie zajęć, a tym samym skrócić czas odbywanych studiów lub zmniejszyć ich intensywność. Zakłada się przy tym przyjęcie, że osoba ubiegająca się o potwierdzenie zdobytych nieformalnie kwalifikacji nie może w ten sposób uzyskać więcej niż 50% pili punktów ECTS przypisanych do danego programu kształcenia. Ogólna liczba osób, które uzyskały takie potwierdzenie, na danym kierunku studiów i poziomie kształcenia, nie będzie mogła przekroczyć 20% ogólnej liczby studentów;
2. zapewnienie lepszej jakości kształcenia przy uwzględnieniu autonomii programowej uczelni. Proponowane zmiany mają przeciwdziałać dominującemu w uczelniach zawodowych trendowi kształcenia na kierunkach studiów o profilu ogólonoakademickim. Proponuje się zatem, że tylko ta podstawowa jednostka organizacyjna uczelni, która posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora będzie mogła prowadzić kształcenie zarówno na kierunkach studiów o profilu praktycznym, jak i na kierunkach o profilu ogólnoakademickim. Natomiast jednostka organizacyjna nieposiadająca uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora będzie zobowiązana do prowadzenia kształcenia na kierunkach o profilu praktycznym. Dopiero po zdobyciu doświadczenia w tym zakresie i uzyskaniu pozytywnej oceny jakości kształcenia wydanej przez Polską Komisję Akredytacyjną, nie wcześniej niż po zakończeniu pierwszego cyklu kształcenia, będzie mogła ubiegać się o uruchomienie studiów pierwszego stopnia na tym kierunku o profilu ogólnoakademickim. Wprowadzona zostanie też zasada, zgodnie z którą ponad połowa programu kształcenia, określonego liczbą punktów ECTS, na kierunku studiów o profilu praktycznym powinna obejmować zajęcia praktyczne kształtujące kompetencje społeczne i praktyczne umiejętności studenta, w tym umiejętności uzyskiwane drogą zajęć warsztatowych, prowadzonych przez osoby posiadające doświadczenie zawodowe spoza uczelni. Proponowane są również dalsze zmiany, w szczególności: wprowadzenie studiów dualnych, pozwalających na łączenie nauki z praktyką oraz rozszerzenie możliwości kształcenia interdyscyplinarnego i umożliwienie nadawania stopni naukowych przez dwie lub więcej jednostki naukowe;
3. dostosowanie funkcjonowania uczelni do skutków niżu demograficznego. Aby niż demograficzny nie wpłynął na likwidację tych uczelni niepublicznych, które zapewniają wysoką jakość kształcenia oraz rzetelnie stosują prawo, proponuje się wprowadzenie nowych rozwiązań nadzorczych wobec uczelni nie stosujących się do przepisów prawa oraz wobec kierunków studiów, które uzyskały negatywną ocenę Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Nowe przepisy przewidywać będą w szczególności, że na stronach internetowych Ministerstwa oraz w odpowiednich systemach informatycznych lub rejestrach, prowadzonych przez ministra, publikowane będą informacje na temat uczelni, które uzyskały negatywną ocenę Polskiej Komisji Akredytacyjnej, jak również informacje dotyczące wszczęcia postępowań w sprawie zawieszenia lub cofnięcia uprawnień do prowadzenia kierunków lub też cofnięcia pozwolenia na utworzenie uczelni, a także likwidacji uczelni. W maju każdego roku do wiadomości publicznej przedstawiana będzie tzw. „Lista ostrzeżeń", na której umieszczane będą informacje dotyczące uczelni, którym cofnięte lub zawieszone zostały uprawnienia do prowadzenia kształcenia na określonym kierunku studiów, cofnięte zostały uprawnienia do utworzenia uczelni lub też w stosunku do których wszczęte zostało postępowanie administracyjne w tych sprawach. Celem wprowadzenia listy jest wpływanie na ograniczenie rekrutacji na studia prowadzone nierzetelnie albo z naruszeniem prawa, w tym praw studentów. w maju każdego roku do wiadomości publicznej przedstawiana będzie tzw. „Lista ostrzeżeń", na której umieszczane będą informacje dotyczące uczelni, którym cofnięte lub zawieszone zostały uprawnienia do prowadzenia kształcenia na określonym kierunku studiów, cofnięte zostały uprawnienia do utworzenia uczelni lub też w stosunku do których wszczęte zostało postępowanie administracyjne w tych sprawach. Celem wprowadzenia listy jest wpływanie na ograniczenie rekrutacji na studia prowadzone nierzetelnie albo z naruszeniem prawa, w tym praw studentów;
4. doprecyzowanie niektórych rozwiązań w oparciu o doświadczenia z wdrażania nowelizacji ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym. W tym zakresie dokonane zostaną liczne zmiany porządkowe dotyczące m.in.: zastąpienia dotacji udzielanej wydawcom na dofinansowanie konkretnych najlepszych podręczników akademickich, wprowadzenia możliwości udzielania nauczycielowi akademickiemu posiadającemu stopień doktora urlopu naukowego na prowadzenie badań realizowanych poza jednostką macierzystą, wygaszenia zakładów kształcenia nauczycieli.

Projekt założeń będzie opiniowany przez Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.