Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych apeluje o nowelizację ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej poprzez dodanie klauzuli przeciwdziałającej nadużyciom tego prawa. Celem jest ochrona interesu publicznego i zapewnienie sprawnego funkcjonowania samorządów.
Ponad 20-letnia praktyka stosowania ustawy ujawnia szereg nadużyć, m.in.:
- masowe i nadmiernie rozbudowane wnioski mające na celu sparaliżowanie działania urzędów,
- powielanie wniosków do różnych jednostek celem wywołania uchybień proceduralnych,
- wykorzystywanie informacji do prywatnych, komercyjnych lub zawodowych celów,
- pozorne działania dziennikarskie nieprowadzące do publikacji,
- wnioski generowane masowo przez AI,
- żądania informacji wrażliwych dotyczących bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego.
Zidentyfikowano trzy główne obszary nadużycia:
- Zakłócanie pracy administracji lub szykanowanie urzędników.
- Wykorzystywanie informacji dla celów prywatnych lub komercyjnych.
- Dążenie do pozyskania danych wrażliwych z zakresu bezpieczeństwa publicznego.
Chociaż sądy administracyjne (np. NSA w wyrokach z 6 marca, 21 stycznia i 17 stycznia 2025 r.) uznają już istnienie nadużycia prawa do informacji publicznej, potrzebne jest jego wyraźne uregulowanie ustawowe.
Propozycja nowego przepisu
Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych w swoim stanowisku wnosi o wprowadzenie w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 902, ze zm.) następującej zmiany:
Po art. 5 dodaje się art. 5a w brzmieniu:
„Art. 5a. Odmowa udostępnienia informacji publicznej może nastąpić w przypadku, gdy z okoliczności sprawy wynika, że wniosek stanowi nadużycie prawa podmiotowego i jest składany w sposób sprzeczny z celem ustawy, w szczególności, jeżeli:
1) żądanie informacji ma charakter uporczywy, powtarzający się lub nadmierny, a jego realizacja prowadziłaby do nieproporcjonalnego obciążenia organu,
2) wniosek składany jest z zamiarem pozyskania informacji w celach komercyjnych lub związanych ze sprawą indywidualną wnioskodawcy,
3) wniosek dotyczy informacji, których ujawnienie mogłoby zagrażać skuteczności działań związanych z ochroną ludności i obroną cywilną oraz zarządzaniem kryzysowym niezależenie od ochrony informacji przewidzianej w innych przepisach,
- a jednocześnie wnioskodawca nie wykazał, że uzyskanie informacji publicznej jest szczególnie istotne dla interesu publicznego.”.
Komentarze