Na mocy ustawy z 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 152, poz. 297) gminy przejęły obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych. Teraz to samorządy stworzą regiony gospodarki odpadami komunalnymi i będą zobowiązane do budowy i utrzymania instalacji recyklingu i utylizacji. W chwili obecnej wielu wójtów, burmistrzów i prezydentów zadaje sobie pytanie w jaki sposób ustalić podstawę wyliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Artykuł 6j wspomnianej ustawy określa podstawę opłaty jako iloczyn:
- liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo
- ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo
- powierzchni lokalu mieszkalnego,
oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1, o nieustalonej przez ustawodawcę wartości maksymalnej, mogącej prowadzić do znacznego zróżnicowania opłat pomiędzy poszczególnymi gminami.
Pierwszy wskaźnik wydaje się najbardziej odpowiedni do ustalenia podstawy opłaty, do czasu kiedy 1 stycznia 2014r. zniknie obowiązek meldunkowy. Po tej dacie niezmiernie trudno będzie ustalić rzeczywistą liczbę osób zamieszkującą daną nieruchomość. Już dzisiaj np. w dużych ośrodkach akademickich znaczna część osób nie dopełnia obowiązku meldunkowego.
Drugi wskaźnik sprawdzi się w przypadku miejsc posiadających infrastrukturę wodociągową, kanalizacyjną, mniej na terenach wiejskich gdzie wciąż są użytkowane studnie i szamba lub mieszkańcy nie są podłączeni do wodociągu.
Trzeci wskaźnik nie precyzuje w jaki sposób liczyć powierzchnię mieszkania. Z reguły, w dużych nieruchomościach zamieszkują osoby, których poziom zamożności jest wyższy, co za tym idzie wytwarzają one większą ilość odpadów. Można sobie jednak wyobrazić sytuacje kiedy w dużym domu mieszkają rodzice na emeryturze których dzieci wyjechały za pracą.
Każda z możliwych metod obliczania stawki opłaty ma swoje wady i każdą można zakwestionować. W tej kwestii mogą pojawić się spory, a co za tym idzie możliwość zaskarżania uchwał gminy. Jednocześnie trzeba przyznać, że w przyjętym systemie nie da się przyjąć jednej sprawiedliwej i rzetelnej metody, która wszystkich będzie satysfakcjonować.
Ustawodawca nie pozostawił możliwości łączenia metod określenia podstawy wymiaru opłaty Oznacza to, że gmina musi wybrać jeden sposób liczenia opłaty z propozycji zawartych w ustawie Nie może natomiast ustalać kilku sposobów naliczania tej opłaty.
