Najwyższa Izba Kontroli ujawniła, że organizacja III Igrzysk Europejskich w Polsce w 2023 roku pochłonęła co najmniej 1,7 miliarda złotych ze środków publicznych. Pomimo wysokich kosztów, przygotowania do wydarzenia przebiegały w atmosferze chaosu, a organizatorzy nie przeprowadzili pełnej analizy finansowej i logistycznej przed podjęciem decyzji o organizacji imprezy.

Już na etapie wstępnych przygotowań nie określono kluczowych parametrów, takich jak liczba dyscyplin sportowych i lokalizacje zawodów. W efekcie wiele decyzji podejmowano w ostatniej chwili, co skutkowało wzrostem kosztów oraz licznymi nieprawidłowościami finansowymi. NIK wskazuje na poważne uchybienia w gospodarowaniu środkami publicznymi, co może skutkować zawiadomieniem do prokuratury.

Brak przejrzystych rozliczeń i nieprawidłowości finansowe

Według NIK spółka odpowiedzialna za organizację Igrzysk nie prowadziła negocjacji w sprawie kursu walutowego przy opłacie licencyjnej dla Stowarzyszenia Europejskich Komitetów Olimpijskich, co doprowadziło do przepłacenia co najmniej 2,5 miliona złotych. Ponadto, ówczesny Minister Sportu i Turystyki nie rozliczył dotacji celowej w wysokości 277 milionów złotych, a dokumentacja niezbędna do rozliczenia środków publicznych wciąż nie została dostarczona.

Brak zamknięcia rozliczeń uniemożliwia likwidację spółki, która nadal generuje koszty, mimo że od zakończenia Igrzysk minęło już półtora roku.

Wzrost kosztów i niewystarczające wsparcie sponsorów

Początkowe szacunki zakładały, że koszty organizacji (bez inwestycji sportowych i infrastrukturalnych) wyniosą 400 milionów złotych. Ostatecznie suma ta wzrosła do 423,5 miliona złotych, z czego prawie 277 milionów pochodziło z budżetu państwa. Całkowity koszt Igrzysk, łącznie z inwestycjami, przekroczył 1,7 miliarda złotych.

Sponsoring okazał się marginalnym źródłem finansowania. Spółka organizacyjna zawarła zaledwie trzy umowy sponsorskie o łącznej wartości 21 milionów złotych netto, co stanowi jedynie 1% wydatków pokrytych z funduszy publicznych.

Spóźnione decyzje i brak koordynacji

Opóźnienia i brak skoordynowanych działań miały ogromny wpływ na finalne koszty Igrzysk:

• ramy prawne przedsięwzięcia przyjęto dopiero na 19 miesięcy przed rozpoczęciem Igrzysk,
• zasady finansowania ustalono na 15 miesięcy przed wydarzeniem,
• Kraków jako współgospodarz dołączył do spółki organizacyjnej zaledwie siedem miesięcy przed startem zawodów,
• pierwsze środki z budżetu państwa przekazano dopiero siedem miesięcy przed imprezą, co skróciło czas na ich wydatkowanie.

Nieustannie zmieniano liczbę dyscyplin oraz lokalizacje rozgrywek, co wymuszało dodatkowe wydatki na modernizację istniejącej infrastruktury.

Problemy z prawami medialnymi

Gospodarze Igrzysk oraz spółka organizacyjna liczyli na przychody z praw medialnych. Okazało się jednak, że wcześniej Stowarzyszenie Europejskich Komitetów Olimpijskich sprzedało prawa do transmisji Europejskiej Unii Nadawców. W efekcie organizatorzy musieli zaakceptować niższą opłatę za licencję, a prognozowane zyski z transmisji nie zostały osiągnięte.

Podsumowanie

Kontrola NIK wykazała, że organizacja III Igrzysk Europejskich w Polsce była obarczona poważnymi błędami na poziomie planowania i realizacji. Brak strategicznych decyzji na wczesnym etapie, niegospodarne zarządzanie środkami publicznymi oraz opóźnienia w kluczowych rozliczeniach doprowadziły do ogromnych strat finansowych. Sprawa pozostaje w zainteresowaniu organów ścigania, a przyszłość podobnych przedsięwzięć w Polsce stoi pod znakiem zapytania.

Źródło: NIK