Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał wyrok, w którym stwierdził nieważność uchwały rady powiatu w przedmiocie ustalenia diet dla radnych. Powodem był brak jej ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Wniosek o wydanie rozstrzygnięcia złożył prokurator, który podniósł że uchwała tego typu stanowi akt prawa miejscowego i podlega szczególnym wymogom.
Zasadniczą przyczyną wniesienia skargi było podjęcie przez radę powiatu uchwały ustalającej wysokość diet oraz zwrotu kosztów podróży radnych, która miała wejść w życie następnego dnia, bez wcześniejszego ogłoszenia. Zdaniem prokuratura, uchwała tego typu, jako zawierająca normy generalne, niestanowiąca tzw. aktu kierownictwa wewnętrznego, jest aktem prawa miejscowego. Te zaś podlegają ogłoszeniu w wojewódzkich dziennikach urzędowych, czego niedopełnienie wiąże się z koniecznością stwierdzenia nieważności uchwały. Sąd zajął się sprawą mimo że uchwała została już uchylona wobec uchwalenia nowej. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika bowiem, że skarga na uchwałę organu gminy jest dopuszczalna również wtedy, gdy uchwała ta została wprawdzie uchylona lub zmieniona, lecz może być stosowana do sytuacji z okresu poprzedzającego uchylenie lub zmianę.
Sąd zgodził się z argumentacją prokuratora i odnosząc się do dorobku orzecznictwa wskazał, iż bezsprzecznym jest, że uchwała rady powiatu w sprawie diet przysługujących radnym, ma charakter aktu prawa miejscowego. Uchwała tego rodzaju zawiera bowiem zarówno normy abstrakcyjne (diety mają charakter powtarzalny), jak również zawiera przepisy o charakterze generalnym (ich adresatem może być bowiem każdy obywatel powiatu, który hipotetycznie będzie pełnił funkcję radnego). Uchwała nie jest bowiem związana kadencyjnością rady i zachowuje ważność także w odniesieniu do nowego składu rady powiatu. Dodatkowym argumentem za uznaniem takiej uchwały za akt prawa miejscowego, jest zawieranie przez nią przepisów normatywnych, mocą których radni uzyskali prawo do diety.
Konieczność ogłoszenia aktu prawnego jest obowiązkiem konstytucyjnym. Ustawa Zasadnicza w swoim art. 88 ust. 1 stanowi jasno o tym, że nieogłoszony akt prawa miejscowego w ogóle nie wchodzi w życie. Po przełożeniu tego na grunt administracyjnoprawny uchwała, której ogłoszenie nie miało miejsca, jest w całości nieważna w rozumieniu przepisu art. 79 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym. Naruszenie prawa ma w takim przypadku charakter istotny, toteż nawet okoliczność, z której wynika że to wojewoda odmówił ogłoszenia uchwały we właściwym dzienniku urzędowym, nie znosi tych konsekwencji.
W przypadku gdy sąd administracyjny stwierdza nieważność danego aktu, oznacza to że dany akt od samego początku nie wywoływał skutków prawnych, przez co rozumie się m.in. niekształtowanie żadnych uprawnień ani obowiązków.
Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 29 sierpnia 2024 r. (sygn. IV SA/Po 504/24)
Źródło: CBOSA
