Naczelny Sąd Administracyjny: wójt nie posiada legitymacji do wniesienia skargi w przedmiocie zaskarżonej decyzji organu II instancji.
Skarga kasacyjna opierała się na zarzucie nieuzasadnionego odrzucenia skargi przez sąd administracyjny jako organ II instancji. Skarżący wójt gminy próbował dowieść brak istnienia prawnych podstaw dla takiego rozstrzygnięcia sądu, podnosząc że jednostka samorządu terytorialnego ma interes prawny w danym postępowaniu, o ile między jej sytuacją prawną a przedmiotem postępowania istnieje wyraźny związek. Zdaniem skarżącego, dalszą konsekwencją takich okoliczności jest prawo do udziału w toczącym się postępowaniu w charakterze strony.
Sąd odrzucił taką argumentację, wskazując dwie przyczyny bezzasadności żądania wójta. W pierwszej kolejności stwierdzono, że sam związek danego podmiotu ze sprawą nie stanowi jeszcze o interesie prawnym, który jest podstawą legitymacji procesowej strony. Jeśli zainteresowania sprawą nie da się poprzeć konkretnymi przepisami prawa, mamy do czynienia tylko z interesem faktycznym, który nie uzasadnia przyznania przymiotu strony.
Drugą z wymienionych w uzasadnieniu przyczyn jest potrzeba zachowania umieszczonej w art. 50 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi kolejności podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi (każdy, kto ma interes prawny, prokurator, RPO, RPD, organizacja społeczna w zakresie działalności statutowej), która jest kolejnością nieprzypadkową. Została ona bowiem ustalona w celu ochrony podmiotowych praw jednostki w demokratycznym państwie prawnym. Przyznanie prawa do wniesienia skargi podmiotom innym niż jednostka wyposażona w interes prawny, nie może nastąpić na gruncie tzw. wykładni rozszerzającej, gdyż umożliwiłoby to szeroką ingerencję w prawa jednostki i swobodę uczestniczenia w postępowaniu.
W sprawie rozstrzygniętej przez Sąd, skarżący wójt gminy znalazł się niejako w podwójnej roli. W przypadku postępowania podatkowego, wójt wydaje decyzję jako organ wykonawczy gminy, konkretyzując także prawa tej gminy. Gdyby uznać zatem wójta gminy za podmiot legitymowany w takiej sprawie, zachodziłaby kumulacja ról procesowych, a skarżący wystąpiłby zarówno w roli strony postępowania, jak i organu. Tym samym, wójt w sprawie podatkowej tego rodzaju, nie mieści się w katalogu podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi zgodnie ze wskazanym powyżej art. 50 § 1 p.p.s.a.
Źródło: Postanowienie NSA z 28 sierpnia 2024 r. (sygn. III FSK 674/24)
