Brak opinii i wniosku komisji rewizyjnej w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium burmistrzowi powoduje, że rada miasta nie może w pełni zrealizować wymogów formalnych procedury absolutoryjnej. Podjęcie przez radę uchwały w takiej sytuacji powoduje, że jest ona obarczona poważnymi wadami formalno-prawnymi, które rzutują na legalność całego badanego aktu – stwierdziło niedawno Kolegium RIO w Białymstoku.
Komisja nie zajmuje stanowiska
W stanie faktycznym sprawy komisja rewizyjna nie zajęła stanowiska w sprawie wykonania budżetu gminy za 2023 rok i nie sformułowała do rady miasta wniosku w sprawie absolutorium dla burmistrza z tego tytułu. Powodem tego stanu był przebieg głosowania członków komisji, w którym oddano 2 głosy „za”, 2 głosy „przeciw” oraz 1 głos „wstrzymujący”. Nadto, komisja wystosowała do przewodniczącego rady miasta pismo zawierające stwierdzenie, że „komisja rewizyjna nie zajęła stanowiska w sprawie udzielenia absolutorium burmistrzowi”. Jednakże rada miasta, mimo braku opinii i wniosku komisji rewizyjnej podjęła uchwałę w sprawie udzielenia burmistrzowi absolutorium.
Uchwała jest nieważna, bowiem…
… została podjęta z istotnym naruszeniem prawa w zakresie procedury podjęcia uchwały w sprawie absolutorium określonej w art. 271 ust. 1 pkt 6 ustawy o finansach publicznych (ufp) oraz art. 28a ust. 1 zdanie drugie w zw. z art. 18a ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym (usg) – tak w sentencji swojej uchwały rozstrzygnęło Kolegium RIO.
Izba zwróciła uwagę, że postępowanie absolutoryjne cechuje się swego rodzaju „etapowością”. Na każdym etapie tego postępowania odpowiednie organy powinny zapoznać się z określonymi dokumentami i na tej podstawie wyrazić swoje stanowisko, w szczególności w formie opinii czy wniosku.
Takie sformalizowanie postępowania ma gwarantować prawidłowość (w znaczeniu legalności) ostatecznej decyzji w przedmiocie udzielenia albo nieudzielenia absolutorium organowi wykonawczemu z tytułu realizacji budżetu w roku poprzednim, wyrażanej w formie uchwały organu stanowiącego.
Co niezwykle istotne – nieprawidłowości, czy uchybienia występujące na poszczególnych stadiach postępowania w sprawie absolutorium, w zależności od stopnia naruszenia powołanych regulacji ustawowych, mogą powodować wadliwość tego postępowania.
W stanie faktycznym sprawy, komisja rewizyjna nie sformułowała wniosku absolutoryjnego, a sporządzona przez tę komisję opinia o wykonaniu budżetu nie zawierała żadnych konkluzji wskazujących na jej pozytywny lub negatywny charakter.
Podkreślenia wymaga, że na podstawie art. 18a ust. 3 usg oraz art. 270 ust. 3 ufp, komisja rewizyjna w procedurze absolutoryjnej powinna sformułować opinię na temat wykonania budżetu przez organ wykonawczy, a następnie w oparciu o tę opinię sporządzić wniosek w sprawie udzielenia, albo nieudzielenia absolutorium.
Komisja nie może uchylać się od tych czynności, czy to ze względów materialnych (np. brak wyrażenia swojego stanowiska w kwestii oceny wykonania budżetu ze względu na skomplikowaną materię budżetową), czy też ze względów proceduralnych (np. brak przeprowadzenia głosowania rozstrzygającego). Komisja rewizyjna jest ciałem kontrolnym rady gminy wobec burmistrza, co wynika wprost z art. 18a ust. 1 usg. Opiniowanie wykonania budżetu i formułowanie wniosku w sprawie absolutorium stanowią przejaw realizacji przez komisję funkcji kontrolnej.
W konsekwencji Kolegium RIO oceniło, że brak zajęcia stanowiska w sprawie wykonania budżetu i brak wniosku w sprawie absolutorium świadczy o niedopełnieniu przez komisję rewizyjną ciążących na niej obowiązków ustawowych.
Brak uzyskania większości głosów nie jest wystarczającym argumentem usprawiedliwiającym komisję. Przepis art. 18a ust. 3 usg jednoznacznie wymaga od tego organu zajęcia określonego stanowiska w sprawie udzielenia albo nieudzielenia absolutorium.
Naruszenie przez komisję wskazanych przepisów spowodowało brak realizacji funkcji kontrolnej nad działalnością burmistrza. Co więcej, zaniechanie komisji skutkowało przyjęcie przez radę miasta uchwały obarczonej poważnymi wadami formalno-prawnymi, co w ocenie Kolegium RIO uzasadnia stwierdzenie jej nieważności.
Uchwała Nr 12/122/2024 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z 22.07.2024 r.
Źródło: bip-api.bialystok.rio.gov.pl
