Przedstawiciele organizacji tworzących stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego protestują przeciw zamiarowi dalszej destabilizacji finansów samorządu terytorialnego. W praktyce chodzi o plany wprowadzenia w ustawie okołobudżetowej na rok 2024 przepisów, które mogą do tej destabilizacji doprowadzić. Projekt nowej regulacji pozbawia samorządy subwencji rozwojowej, a niektórym JST odbiera należne uzupełnienie dochodów z CIT za 2022 rok.  

Jak wskazują sygnatariusze Apelu w sprawie destabilizacji finansów samorządu terytorialnego, rząd – wprowadzając nadzwyczajne rozwiązania o charakterze epizodycznym – łamie wprowadzone przez siebie w 2021 r. zasady udziału JST we wpływach z PIT i CIT, niszczy reguły pewności prawa i zaufania do prawa oraz uniemożliwia samorządom jakiekolwiek racjonalne planowanie finansowe, a tym samym przygotowanie modeli finansowania nowych inwestycji w obecnej perspektywie finansowej UE.

- Pozyskanie funduszy unijnych związane jest z zagwarantowaniem przez jst wkładu własnego, opartego zarówno na wypracowanej nadwyżce operacyjnej, jak też na środkach zwrotnych (głównie kredytach i pożyczkach z emisji obligacji), które będą wymagały w procedurach bankowych wykazania wiarygodności wieloletnich planów finansowych w ocenie zdolności kredytowej jst – podnoszą w apelu jego sygnatariusze.

Zdaniem autorów apelu, niedopuszczalne jest kierowanie przez rząd do Sejmu projekt ustawy ograniczający dochody samorządów bez określenia skutków finansowych proponowanych rozwiązań. To jednak nie wszystkie uwagi pod adresem projektowanej regulacji.

- Nie do zaakceptowania jest zawarte w uzasadnieniu projektu ustawy przekonanie, że wzrost dochodów JST z jednego źródła stanowi uzasadnienie dla pozbawienia ich dochodów z innego, ustawowo określonego źródła. Szczególnie nie do przyjęcia jest zamiar nierównego traktowania jednostek samorządowych i odebranie niektórym z nich - arbitralnie wybranym - prawa do pełnego udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych wstecz za 2022 r. – podkreślają samorządowcy.

Sygnatariusze apelu zwracają wreszcie uwagę, że przywołany w uzasadnieniu projektu ustawy prognozowany na 2024 r. wzrost dochodów samorządów z udziałów we wpływach z PIT i CIT ma charakter przede wszystkim inflacyjnym, a w rzeczywista wartość sumy dochodów samorządów z tych źródeł w 2024 r. jest w cenach stałych znacząco niższa niż w latach 2020 i 2021. Jak wskazują, powodem tego stanu rzeczy są zmiany w PIT, wprowadzone w latach 2021 i 2022.

- W tej sytuacji odbieranie JST jedynej i finansowo nieadekwatnej rekompensaty ubytku dochodów z PIT jest szczególnie niewłaściwe – czytamy w zakończeniu apelu samorządowców.

Apel w sprawie destabilizacji finansów samorządu terytorialnego podpisały: Związek Powiatów Polskich, Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Unia Miasteczek Polskich oraz Związek Województw RP.  

Pełna treść apelu jest dostępna tutaj.