WSA w Krakowie orzekł, iż art. 25a u.s.g. zabrania radnemu głosowania w komisji oraz radzie w sytuacji, gdy głosowanie dotyczy jego interesu prawnego. Z interesem prawnym mamy do czynienia wówczas, gdy sposób załatwienia danej sprawy ma skutek dla sfery stosunków prawnych danej osoby, choćby nie była ona bezpośrednio uczestnikiem tej sprawy. Wobec tego, jeśli sprawa poddana głosowaniu dotyczyła m.in. małżonków głosujących radnych, skutkuje to stwierdzeniem nieważności podjętego aktu.
W przedmiotowej sprawie Rada Gminy podjęła uchwałę dotyczącą zarządzenia poboru podatków od nieruchomości w drodze inkasa. W akcie wyznaczyła inkasentów, określiła wysokość wynagrodzenia za inkaso i termin płatności dla inkasentów.
Do Kolegium RIO wpłynęło pismo klubu radnych, w którym twierdzili, iż podjęcie przedmiotowej uchwały nastąpiło z istotnym naruszeniem art. 25a u.s.g. Przepis stwierdza, że radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeśli głosowanie dotyczy jego interesu prawnego. Klub radnych wskazał jednak, że wybranymi przez radę inkasentami byli małżonkowie dwóch radnych głosujących w sprawie. Podejrzenia potwierdził Przewodniczący Rady.
Kolegium RIO wniosło wobec tego do WSA w Krakowie o stwierdzenie nieważności omawianej uchwały.
WSA uznał skargę za zasadną. Art. 25a u.s.g. zabrania radnemu głosowania w komisji oraz radzie w sytuacji, gdy głosowanie dotyczyło jego interesu prawnego. Z interesem prawnym mamy do czynienia wówczas, gdy sposób załatwienia danej sprawy ma skutek dla sfery stosunków prawnych danej osoby, choćby nie była ona bezpośrednio uczestnikiem tej sprawy.
Sąd podkreślił jednocześnie, że interes prawny nie jest tożsamy jedynie z interesem ekonomicznym; istotniejsze jest, by w wyniku takiego bądź innego zakończenia danej sprawy zmianie uległa czyjaś "sfera prywatna", a zatem treść choćby jednego stosunku prawnego z udziałem tej osoby.
Również ratio legis powołanego przepisu stanowi wyraźną wskazówkę interpretacyjną. Jest nią potrzeba zapobiegania wszelkim sytuacjom wykorzystywania mandatu radnego do jego prywatnych celów, niezależnie czy rezultatem ma być przysporzenie majątkowe, czy jakakolwiek inna korzyść. Z kolei w wyroku z 9 kwietnia 2013 r. w sprawie I OSK 125/13, NSA podkreślił, że art. 25a u.s.g. został wprowadzony w celu antykorupcyjnym, zapobiegającym sytuacjom, kiedy mandat radnego może być wykorzystywany dla prywatnych celów, niekoniecznie majątkowych.
Więź osobista i majątkowa między małżonkami, prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego, z reguły występowanie wspólności majątkowej, powodują, że niewątpliwie występuje konflikt interesów pomiędzy interesem wspólnoty a interesem radnego i jego rodziny. Działanie radnych, pod wątpliwość poddaje czy głosując nad uchwałą radni kierowali się dobrem wspólnoty samorządowej czy swoim własnym ze względu na wystąpienie tzw. elementu osobistego zainteresowania wymienionego powyżej. W takich wypadkach radni winni być wyłączeni z głosowania.
Wobec tego Sąd stwierdził nieważność uchwały w całości.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 6 lutego 2020 r. I SA/Kr 1251/19
