Choć sytuacja dotycząca korupcji w istotnych obszarach funkcjonowania państwa jest znacznie lepsza, to wciąż istnieją instytucje, które nie wprowadziły mechanizmów antykorupcyjnych. To wnioski z kontroli, jaką przeprowadziła Najwyższa Izba Kontroli.
Nie dawno, bo 9 grudnia obchodzony był Międzynarodowy Dzień Walki z Korupcją. NIK przygląda się sytuacji korupcyjnej w Polsce już od 20 lat. Najwyższa Izba Kontroli opracowała też własny model zapobiegania korupcji. NIK podkreśla w nim przede wszystkim, że korupcję traktować należy szeroko, jako nadużycie funkcji publicznej dla nielegalnych korzyści prywatnych.
NIK zwraca także uwagę na cztery rodzaje działalności, szczególnie zagrożone ryzykiem korupcji:
- wydawanie rozstrzygnięć uznaniowych;
- kontrakty między sektorem publicznym i prywatnym;
- realizacja funkcji nadzorczych i kontrolnych władz publicznych;
- dystrybucja przez władze publiczne dóbr deficytowych.
Przegląd wyników kontroli z lat 2016-2020 pozwala zauważyć znaczące zmniejszenie zagrożenia korupcją w istotnych obszarach funkcjonowania państwa, w szczególności w działalności administracji skarbowej. Uporządkowanie i wzmocnienie systemu kontroli podatkowych nie tylko miało wpływ na wydatne zwiększenie dochodów państwa, zwłaszcza z podatku VAT, ale też spowodowało znaczące zmniejszenie ryzyka zachowań korupcyjnych w działalności związanej z egzekwowaniem podatków. Równocześnie NIK zauważa jednak, że nadal są instytucje, w których nie wdrożono mechanizmów zabezpieczających przed korupcją. Utrzymuje się poważne zagrożenie korupcją związane z korzystaniem przez instytucje publiczne z różnego rodzaju usług doradczych i eksperckich. Obszarem dużego zagrożenia korupcją pozostaje też działalność związana z szeroko pojętym nadzorem budowlanym, m.in. z lokalizacją inwestycji budowlanych, czy przeciwdziałaniem samowolom budowlanym.
NIK zwróciła też uwagę, że problem zagrożenia korupcją utrzymuje się także w działalności samorządu terytorialnego. Świadczą o tym kolejne kontrole wskazujące na całkowitą niemal dowolność działania gmin w zakresie egzekwowania podatków lokalnych. Postępowanie w tych sprawach zależy jedynie od woli urzędników samorządowych, co sprzyjać może korupcji. Eliminowanie tego zagrożenia jest utrudnione w sytuacji ustrojowej pozycji samorządu terytorialnego i ograniczonych możliwości jego kontroli.
Źródło: NIK
