Ministerstwo Środowiska przedstawiło zmodyfikowaną po konsultacjach publicznych wersję projektu rozporządzenia w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów.
W świetle art. 25 ust. 6a ustawy o odpadach, który wejdzie w życie 22 lutego 2019 r. posiadacz odpadów obowiązany do uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów, prowadzący magazynowanie odpadów lub zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów.
Rozporządzenie ma realizować podstawę z art. 25 ust. 8a ustawy (również wejdzie w życie 22 lutego 2019 r.), czyli określać wymagania dla prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów, minimalne wymagania dla urządzeń technicznych wizyjnego systemu kontroli oraz wymogi przechowywania i udostępniania zapisanego obrazu, kierując się koniecznością umożliwienia sprawowania nadzoru nad działalnością w zakresie gospodarowania odpadami.
Zasadnicze założenia
System kontroli ma – co do zasady – obejmować całą powierzchnię magazynowanych lub składowanych odpadów, a także pas zewnętrzny otaczający dane miejsce o minimalnej szerokości pięciu metrów – o ile podmiot posiada do niego tytuł prawny. W przypadku miejsc o powierzchni powyżej 2 hektarów dopuszczone jest rejestrowanie obrazu obejmującego pas o minimalnej szerokości 15 metrów, liczonej od krawędzi zewnętrznej do krawędzi wewnętrznej. Natomiast w przypadku magazynowania lub składowania w pomieszczeniu zamkniętym wystarczające będzie rejestrowanie obrazu do granicy ścian wewnętrznych pomieszczenia – bez monitorowania pasa otaczającego – jednakże z obowiązkiem kontrolowania obrazu bramy wjazdowej i wyjazdowej.
Ponadto system ma spełniać szereg wymogów technicznych związanych z jego funkcjonowaniem. Między innymi ma umożliwiać dostęp do obrazu w czasie rzeczywistym przez system teleinformatyczny dla właściwego dla danej lokalizacji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Obowiązek zapewnienia takiego dostępu pojawi się w momencie, gdy magazynowane lub składowane będą określone rodzaje odpadów – na dziś katalog ten jest bardzo szeroki: od paliw i tworzyw sztucznych, przez papier, na odpadach pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych kończąc. Wojewódzki inspektor ma wykorzystywać dostęp do obrazu w przypadkach uzasadnionych wykonywaniem czynności uregulowanych w ustawie o Inspekcji Ochrony Środowiska.
Nagrania należy przechowywać przez co najmniej miesiąc, a sam nośnik, na którym znajduje się zarejestrowany obraz musi być zlokalizowany w pomieszczeniu spełniającym rozmaite normy dotyczące zarówno ochrony przed działaniem środków chemicznych, temperatury itd., jak i posiadać określone zabezpieczenia przeciwpożarowe. Przepisy dotyczące pomieszczenia mają wejść w życie 22 lutego 2021 roku.
Czy na pewno rozporządzenie?
Projekt budzi wątpliwości konstytucyjne – w świetle m.in. art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, ponieważ reguluje materię właściwą dla ustawy. Zgodnie z powszechnym poglądem opartym na ww. przepisach – w rozporządzeniach i innych aktach o charakterze podustawowym należy regulować wyłącznie sprawy o mniejszym znaczeniu, np. kwestie techniczne lub ulegające częstym zmianom. Omawiana regulacja wykracza poza ten zakres.
Skutki finansowe
Rozporządzenie wywoła skutki finansowe zarówno dla sektora publicznego (gminy), jak i prywatnych podmiotów – i jedne, i drugie są zaangażowane w proces magazynowania lub składowania odpadów. Jednakże przedstawiona przez MŚ ocena skutków finansowych zarówno dla strony publicznej, jak i dla strony prywatnej jest dosyć pobieżna.
Nie można się zgodzić zawartym w niej twierdzeniem, że „koszty prowadzenia wizyjnego systemu kontroli wynikają z obowiązku nałożonego przepisami ustawy, a nie niniejszym rozporządzeniem wykonawczym” – albowiem rozporządzenie rozszerza zakres obowiązków, a co za tym idzie, zwiększa potencjalne wydatki. Nie mówiąc o tym, że na etapie prac nad ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw w jej Ocenie Skutków Regulacji nie poruszono kwestii przedmiotowych skutków, tj. związanych z wprowadzeniem obowiązku montażu i prowadzenia systemu monitoringu wraz z dostępem zewnętrznym poprzez system teleinformatyczny.
Ocena przedstawiona w odniesieniu do projektu rozporządzenia zawiera tylko jednostkowe koszty związane z zakupem kamer oraz montażem wizyjnego systemu kontroli, nie bierze natomiast pod uwagę kosztów zapewnienia zdalnego dostępu, konserwacji, utrzymania itd.
Zgodnie z aktualnym brzmieniem projektu, rozporządzenie – z wyjątkiem wskazanym wyżej dot. wymogów stawianych pomieszczeniu, w którym znajduje się nośnik obrazu – ma wejść w życie w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Z projektem rozporządzenia można zapoznać się pod adresem: www.legislacja.rcl.gov.pl
