Związek Powiatów Polskich z zadowoleniem przyjmuje propozycję ustanowienia przez Radę Ministrów drugiej edycji programu wieloletniego wspierającego modernizację polskich dróg lokalnych. W naszym głębokim przekonaniu realizacja tego programu w jego pierwszej edycji stanowi jedno z najważniejszych osiągnięć ostatnich lat w dziedzinie modernizacji polskiej przestrzeni publicznej, a efekty tego programu daleko wykroczyły poza zakładane cele. To nie tylko zmodernizowane tysiące kilometrów dróg rozmieszczonych równomiernie na obszarze całego kraju, ale także poprawa bezpieczeństwa ich użytkowników, harmonijne współdziałanie administracji samorządowej i rządowej w konkretnych przedsięwzięciach realizowanych w najbliższym mieszkańcom otoczeniu lokalnym.

Podobnie jak twórcy projektu drugiej edycji programu uważamy, że wypełnia on założenia i cele wielu strategicznych dokumentów przyjętych na poziomie europejskim i krajowym, w tym Strategii Rozwoju Kraju 2007 – 2011 oraz Strategii na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu - Europa 2020. Program przebudowy dróg lokalnych ma szczególne znaczenie dla jednostek samorządowych i obszarów o mniejszym potencjale finansowym, takich jak m.in. obszary wiejskie, tereny Polski wschodniej, jednostki samorządu terytorialnego o niskich dochodach własnych.

Dlatego też na podstawie dotychczasowych doświadczeń wnosimy o zmianę niektórych szczegółowych rozwiązań proponowanych dla II edycji Programu, gdyż jeżeli zostaną utrzymane w przedstawionej propozycji, nie spowodują oczekiwanych efektów.

1. Na realizację Programu w każdym roku konieczne jest przeznaczenie kwoty nie mniejszej niż 1 mld zł – tak jak to miało miejsce w I edycji Programu. Kwota w takiej wysokości pozwala na znaczące oddziaływanie Programu w skali całego kraju i w skali każdego regionu. Dlatego postulujemy, aby zwiększyć planowane nakłady na realizację Programu w 2012 roku o 800 mln zł.
2. W sytuacji wprowadzanych ograniczeń finansowych dla samorządów konieczne jest zwiększenie procentowego udziału środków z dotacji budżetu Państwa w zadaniach realizowanych w ramach Programu. Maksymalny udział finansowy dotacji budżetu Państwa nie powinien przekroczyć 85% wartości zadania – podobnie jak ma to miejsce w projektach współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej. Zwiększenie udziału procentowego dotacji z budżetu Państwa sprzyjałoby aplikacji do programu jednostek o słabszym potencjale finansowym, co jest zgodne z jednym z głównych założeń i celów Programu. W tym kontekście zapisy p. 8.3 i 9.4 projektu Programu mówiące o tym, że dotacja z budżetu Państwa nie może przekroczyć 30% kosztów danego zadania a jednostki samorządu terytorialnego na pokrycie wkładów własnych przeznaczą 7/3 sumy dotacji, rozmijają się całkowicie z jego podstawowymi założeniami i celami, pomijając  dotychczasowe doświadczenia i oczekiwania jednostek samorządowych. Uważamy, że właściwym byłoby przyjęcie możliwości dofinansowania do 85% wartości zadania dotacją z budżetu Państwa, nawet przy możliwej realizacji mniejszej ilości, ale lepiej przygotowanych i wyższych wartościowo przedsięwzięć.
3. Proponujemy utrzymanie zasady, że w danym roku jednostka samorządu terytorialnego może złożyć do Programu maksymalnie dwa wnioski.
4. Ze względu na liczbę i znaczenie dróg powiatowych, a także skalę nakładów na ich budowę i remont,  proponujemy aby w danym roku środki finansowe  w województwie dzielone były według zasady: 60% - drogi powiatowe i 40% - drogi gminne. Decyzje w tym zakresie powinien podejmować wojewoda, uwzględniając znaczenie i oddziaływanie poszczególnych przedsięwzięć  w skali województwa.
5. W odniesieniu do p. 9.3 i 12.2 projektu Programu, w których mówi się o rocznym terminie realizacji inwestycji należy stwierdzić, że w aktualnej sytuacji na rynku zamówień drogowych i realizacji tego typu inwestycji, w Programie powinny zostać wprowadzone procedury umożliwiające w wyjątkowych, niezawinionych przez beneficjentów okolicznościach, możliwość wydłużenia realizacji zakontraktowanych zadań, szczególnie w przypadkach, w których zaistnieje konieczność powtórnego przeprowadzenia procedury przetargowej.

Prezes Zarządu
Związku Powiatów Polskich
(-) Marek Tramś